Moskvanın Ukraynaya genişmiqyaslı yenidən hücumu Rusiya regionlarının siyasətini dəyişdirir, geniş regionda, eləcə də Federasiya daxilində sarsıntılar yaratmağa davam edir. Regionlar Klubu analitik saytının eksperti Aleksey Nikişin yazır ki, Moskvanın müxtəlif federal qurumları birləşdirmək və ölkə boyu bir neçə iri regional metropoliten ərazilər yaratmaqla bağlı əvvəlki planları dayandırılmalı idi. Müharibə zamanı və Qərbin misli görünməmiş sanksiya təzyiqləri fonunda Rusiya hökuməti ərazi idarəetmə sistemini sınaqdan keçirməkdənsə, daha təcili tapşırıqların öhdəsindən gəlməyə məcbur olub. Bundan əlavə, məcburi regional birləşmələr bu cür yeniliklərin gətirilməsini nəzərdə tutan hər hansı müsbət iqtisadi effektləri inkar edən münaqişələr yarada bilər.

Amerikanın Yaxın Şərqlə bağlı öhdəlikləri mövzusu Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən və ABŞ-ın regional tərəfdaşlarını Rusiyanın təcavüzünü pisləmək, neft hasilatının mövcud səviyyəsini saxlamaq və s. kimi addımlara çağırmaqdan sonra gündəmə gəldi. Son bir neçə həftə ərzində ABŞ-ın regiona “öhdəliyi” ilə bağlı mübahisə edən və bu münasibətləri yenidən düzəltməyin Vaşinqtonun məsuliyyəti olduğunu iddia edən bir sıra təhlillər dərc olunub.

Rusiya istəmədən müttəfiqi Çinə mane olub. Kəşfiyyat məlumatlarına görə, Rusiyanın Ukraynada məqsədlərinə sürətlə çatmasının ardından Çin Tayvanı ələ keçirmək üçün hərəkətə keçəcəkdi. Lakin Ukraynanın müqaviməti və Qərbin dəstəyi nəinki Rusiyanı zəiflətdi, həm də Çini Tayvana hücumdan çəkindirdi.

Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı hücumundan 200 günə yaxın müddətin keçməsi Rusiyanın bütün daxili siyasətini faktiki olaraq “sıfırlayıb”. Əhəmiyyətli odur ki, keçən ay (may) “Ədalətli Rusiya” partiyasının lideri Sergey Mironov 15 qubernator və 6 regional qanunverici orqanın seçiləcəyi 2022-ci ilin sentyabrında keçiriləcək “vahid səsvermə günü”nü tamamilə ləğv etməyə çağırıb. Mironov iddia edirdi ki, “xüsusi hərbi əməliyyat” şəraitində siyasi rəqabət “ölkəni parçalayır”: “Bu gün hər kəs prezidenti dəstəkləməlidir və seçkilərin keçirilməsinə xərclənən pullar ordunun ehtiyaclarına yönəldilməlidir”.

ABŞ Müdafiə nazirinin keçmiş köməkçisi Qrem Allison, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktoru Uilyam Börns və Milli Kəşfiyyatın direktoru Avril Haynes daxil olmaqla bir sıra milli təhlükəsizlik mütəxəssisləri həyəcan təbili çalmağa başlayıb. Onlar deyir ki, Bayden administrasiyasının Rusiyaya qarşı elan edilməmiş vəkalət müharibəsi ilə mübarizə qərarı Vladimir Putinin Ukraynada taktiki nüvə silahından istifadə etmək şansını xeyli artırır.

Hakimiyyət orqanlarının 2020-ci il seçkilərindən sonrakı kütləvi etirazları yatırtması Belarusun beynəlxalq münasibətlərində və regional təhlükəsizlik əlaqəsində köklü dəyişikliklə nəticələndi. Daha böyük güc olmaq istəyən Belarus Rusiya komandasının oyunçusuna çevrildi. Rusiyanın 2022-ci ildə Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı müharibəsi bu dəyişikliyi gücləndirdi. 2015-2019-cu illər arasında Beynəlxalq Münasibətlər üzrə Minsk Dialoqu (MD) Şurasının təşkil etdiyi, Qərb və Rusiya ekspertlərini bir araya gətirən bir sıra iri beynəlxalq forumlar sanki baş tutmayıb.

Ukraynadakı döyüşlər demokratiya, qeyri-liberal demokratiya və avtokratik/avtoritar sistemlər arasında qlobal qarşıdurmaya səbəb olan vəkalət müharibəsinə çevrilib. Bunun nəticəsində dünyaya hansının hakim olacağı müəyyən ediləcək. Bir az sərt səslənsə də demək lazımdır ki, bunların arasında oxşar dəyərlər olmadığı üçün birgə mövcudluq istisna edilir.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin qlobal qeyri-sabitliyin artdığı bir vaxtda Rusiyanın uzunmüddətli strateji hədəflərinin konturlarını cızaraq, imperiyanın bərpası ilə bağlı kəskin mənzərəni təqdim edib.

Birləşmiş Ştatlarda, Çində və Tayvanda bəzi siyasi elitalar, siyasətçilər və bir çoxlarının uzun müddətdir ki, həyata keçirilən bir arzusu var. Çinin arzusu Tayvanın yenidən birləşməsidir. Tayvan müstəqillik arzusundadır. Birləşmiş Ştatlar onun ən ciddi rəqibi olan Çini zəiflədə və ya məğlub edə biləcəyini xəyal edir. Bütün bu tərəflər bu xəyalları həyata keçirməyin çətinliyini dərk edirlər, lakin bunun həyata keçirilməsi üçün ehtimal olunan variant Çin və Tayvan arasında müharibədir. Ukraynadakı müharibə hər üç tərəf tərəfindən diqqətlə izlənilir və bu, Tayvan üzərində potensial münaqişə üçün tam simulyasiya və bir çox əsas dərslər verir. Beləliklə, hər üç tərəf Rusiya-Ukrayna müharibəsindən yanlış dərslər götürə bilər.

Belarus müxalifəti prezident Aleksandr Lukaşenkonun artıq Qərbə təklif edəcəyi heç nəyə malik olmadığı üçün diqqətə layiq olmadığında israr etsə də, müxalifət lideri və 2020-ci ildə prezidentliyə namizəd Svetlana Tixanovskayanın Avropa və ABŞ-ın güc dəhlizlərində gəzdiyi görünür. Bununla belə, Qərb jurnalistləri Lukaşenkodan müsahibələr almağa davam edir. Qeyd edək ki, mayın 5-də Lukaşenko “Associated Press” (AP) xəbər agentliyinin vitse-prezidenti Yan Fillipsə 1,5 saatlıq müsahibə verib.

Ukraynada müharibənin sonu görünmədən uzanmaqda davam etdiyi bir vaxtda haqlı bir sual ortaya çıxır: Müharibə Rusiya prezidenti Vladimir Putinin devrilməsi ilə nəticələnəcək? Rusiya iqtisadiyyatının Qərbin sanksiyaları səbəbindən ciddi zərbə aldığını nəzərə alsaq, bu, düşünmək üçün ağlabatan sualdır. Qərbdə bir sıra səlahiyyətlilər açıq şəkildə bəyan ediblər ki, son məqsəd Putin rejiminin çökməsidir.