Sosial nəzəriyyənin mühüm nümayəndələri informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının həyatımızın demək olar ki, hər sahəsinə toxunan transformasiya prosesini ortaya çıxardığını deyirdi. Sözügedən proses iqtisadi, mədəni, hərbi və siyasi sahələrdə mühüm nəticələrə gətirib çıxarıb, adi strukturları da dəyişdirib. Xüsusilə 2000-ci illərin əvvəllərindən intensivləşən internet texnologiyaları mövcud köhnə media kanallarını transformasiya edərək onları rəqəmsal mühitlərə inteqrasiya edib. Məsələn, televiziya, qəzet və radio kimi bir çox klassik media alətləri rəqəmsal platformalardakı yeniliklərlə ayaqlaşaraq bu sahədə mövcud olmağa başlayıb.

Tarixən müharibələr həmişə fiziki və psixoloji xarakter daşıyıb. Döyüşçülər düşmən döyüşçülərini zərərsizləşdirir, yaralayır və ya öldürür, eyni zamanda onlara dəstək ola biləcək hər kəsin iradəsini zəiflətməyə çalışırlar. Keçmişdə baş verən müharibələr zamanı döyüşçülər bunun üçün gücdən istifadə edib, düşmənləri dəhşətli hərəkətlərlə qorxudub.

(III yazı. II yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

ABŞ-ın Komandanlıq, Nəzarət, Kommunikasiya və Kəşfiyyat işləri üzrə ofisinin tələbi əsasında RAND tərəfindən strateji informasiya müharibəsi ilə bağlı yazılmış tədqiqat işini təqdim edirik.

Gündəlik həyatımızda ən çox eşitdiyimiz ifadələrdən biri informasiya müharibəsidir. Televiziya, xəbər saytları və müxtəlif sosial şəbəkələr gündəlik olaraq informasiya müharibəsindən, onun iqtisadi, siyasi, hərbi və s. sahələrdə istifadəsindən danışır. ABŞ, Çin və Rusiya kimi nəhəng ölkələrin kəşfiyyat xidmətlərində pilotsuz uçuş aparatlarından istifadə etməsi, seçki kampaniyalarında müxtəlif vasitələrlə dezinformasiyaların yayılması və seçicilərə psixoloji təsir edilməsi, dövlət sirrlərinin saxlandığı kompüterlərə haker hücumlarının edilməsi informasiya müharibəsinin növlərindən yalnız bir neçəsidir.

Dəyərlərlə birləşmiş bir “hərbi ağıl”, yaxud hərbi zehin və hərbi düşüncə innovasiyaları gerçəkləşdirə bilərmi?

Müаsir cəmiyyətimizin bir çox аspekti yа informаsiyа texnologiyаlаrındаn birbаşа, yа dа gizli bir formаdа аsılılığа mаlikdir. Beləliklə, bu sistemlərə (bаnkçılıq, hökumət, səhiyyə və hüquq mühаfizə orqаnlаrı kimi müxtəlif sаhələr) mövcudluğu və yа bütövlüyü güzəştə getmək cəmiyyət bаxımındаn kəskin nəticələrə səbəb olа bilər.

Bir münaqişənin psixoloji aspektləri onun fiziki ölçüləri qədər vacibdir. Psixoloji əməliyyatlar informasiya əsrində, xüsusən sosial-psixoloji sahədəki təhlükənin daha qabarıq olduğu dövlətlər üçün daha da aktuallaşıb. Terrorizm təhlükəsi ilə mübarizə apararkən psixoloji aspektlər böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki terrorçular şiddəti fiziki cəhətdən təsir etmək əvəzinə kütləni qorxutmaqla psixoloji silah kimi istifadə edirlər və bu mənada psixoloji müharibə də aparırlar. Psixoloji əməliyyatların aktuallığı taktiki əməliyyatların uğurlu aparılmasından daha çoxdur.

(II yazı. I yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

İnformasiya əsrinin başlanğıcı ABŞ üçün həm fürsətlər, həm də çətinliklər yaradıb. Artıq kinetik yox, qeyri-kinetik hücumlardan istifadə edilir. Həm ABŞ-ın rəqibləri, həm də müdafiə təşkilatları dəyişən dövrün şərtləriylə ayaqlaşa bilmək üçün yeni strategiyalar qəbul edirlər. Ənənəvi müharibələrin yerini isə strateji informasiya müharibəsi alıb.

100 il bundan əvvəl Birinci Dünya müharibəsi ölkələri silahlı müharibəni sənaye dövrü texnikası və milliyətçilik ideyası ilə birləşdirdi. 4 il davam edən öyrənmə yarışı nəticəsində müharibə konsepsiyası transformasiya, hətta inqilab yaşadı. Artilleriya, silahlı maşınlar, tanklar və təyyarələrin müharibəyə inteqrasiyası həm çətinliklər, həm də fürsətlər yaratdı.