PUA görüntüləri, ABŞ yardımı və Litvadakı 9 May qarşıdurması – Bunların hamısı Kremlin uğursuzluğunu təsdiqləyir

Mayın 11-də Ukrayna qüvvələrinin Donbas bölgəsində strateji əhəmiyyətli Siverski Donets çayını keçməyə çalışan Rusiya bölməsini uğurla məhv etdiyi barədə xəbərlər yayılıb. Xəbərlər sözügdən çayın geolokasiyası nəticəsində rus bölmələrinin məhv edildiyini göstərən PUA fotoşəkilləri ilə dəstəklənir.

Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin yaydığı tvitdə deyilir ki, Ukrayna Ordusunun 17-ci Tank Briqadasının artilleriyaçıları Rusiya silahlı birləşmələrində “hücum mövsümünü açıblar”. Rusiyanın cənubundan separatçıların nəzarətində olan Donbas rayonlarından keçən Siverskii Donets çayı Ukrayna ərazisinin dərinliyinə doğru irəliləməyə çalışan Rusiya qüvvələri üçün maneəyə çevrilib. Bəzi məlumatlara görə, rus bölmələri beş dəfə çayı keçməyə cəhd edib, lakin bu məlumatı müstəqil şəkildə yoxlamaq mümkün olmayıb.

İnsidentin PUA görüntüləri hadisə yerini Ukraynanın Luqansk vilayətindəki Belohorivka şəhərindən cəmi bir neçə mil məsafədə yerləşən əraziyə asanlıqla geolokasiya etməyə imkan verib. Eskpertlər daha sonra hadisədən bir gün sonra çəkilmiş peyk görüntüləri ilə PUA görüntülərinə çarpaz istinad etdi. Məsələn, mayın 12-də çəkilmiş “Planet.com” peyk şəkli ponton körpüsünün qalıqlarını (mavi rənglə işarələnmiş) göstərir. Bu, Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin paylaşdığı fotoların həqiqi olduğunu təsdiqləyib.

Daha bir hesablamaya görə, Ukrayna qüvvələri ən azı 6 tank, 14 BMP zirehli maşını, 7 MT-LB amfibiya maşını, 1 yedək gəmisi və digər 5 zirehli texnika ilə birlikdə Rusiyanın ponton körpüsünü məhv edib. Açıq mənbə tədqiqatçılarının hesablamalarına görə 73 rus texnikası məhv edilib və ya tərk edilib. Bu say bütöv bir Batalyon Taktiki Qrupunu (BTG) təşkil edir.

Kreml yönümlü “Telegram” kanalları Polşanın Ukraynaya qoşun yeritmək niyyətində olduğunu iddia edən saxta məktub paylaşır.

Polşanın Qərbi Ukraynanın bəzi hissələrini ilhaq etməyi planlaşdırdığına dair Kreml hekayələri Kremlyönlü mənbələr tərəfindən yayılmaqda davam edir.

Bu hekayənin son təkrarı Ukrayna Silahlı Qüvvələrindən Ukrayna Dövlət Sərhəd Mühafizə Xidmətinin (DSX) sədri Sergiy Deinekoya göndərildiyi iddia edilən daha bir saxta məktubla bağlıdır. Məktubda silahlı qüvvələr Deinekoya məlumat verir ki, Polşa Müdafiə Nazirliyi “dövlətimizin qərb hissəsinin müdafiəsini və təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi ilə” Polşa-Litva sülhməramlı kontingentinin Ukrayna ərazisinə yerləşdirilməsinə icazə verib. Məktubda deyilir ki, sülhməramlı kontingent 9500 hərbçi və 279 bölmədən ibarət dörd batalyonu birləşdirəcək. Sülhməramlı kontingentin mayın 22-də səhər saat 4-də Rava-Ruska sərhəd-keçid məntəqəsi vasitəsilə Ukraynaya daxil olacağı iddia edilir. Saxta məktub SBGS-dən keçidi asanlaşdırmaq üçün kömək istəyir.

DSX məktubu təkzib edərək bildirib ki, belə sənədlərin fiziki surətləri yoxdur, çünki onlar adətən elektron sistem vasitəsilə göndərilir. DSX məktubun alınmadığını təsdiqləyib və Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sənədin müəllifi olmadığını bildirib. Bundan əlavə, məktubda çoxsaylı qrammatik səhvlər var; məsələn, orada “польсько-українського” (polyak-ukrayn) əvəzinə “польско-украіінського” ifadəsini yazmağın düzgün olduğu deyilirdi. Məktubdakı digər qrammatik səhvlər onun doğma ukraynalı natiq tərəfindən deyil, proqram təminatı ilə avtomatik tərcümə olunduğunu göstərir.

Qeyd edək ki, Kremlyönlü mənbələr də məktubun həqiqiliyinə şübhə ilə yanaşsalar da, hər halda onu paylaşmağa üstünlük veriblər. Rusiyanın bir çox “Telegram” kanalı mesajı paylaşıb. Məktubu konspirasiya meylli “Twitter” hesabları da yaydı.

Kremlyönlü mənbələr ABŞ-ın Ukraynaya yardım etmək üçün fəaliyyətlərini yanlış təqdim edir

Mayın 9-da ABŞ prezidenti Co Bayden Ukraynaya hərbi yardımın çatdırılmasını sürətləndirən qanun layihəsini imzalayıb. İki gün sonra Rusiyanın “Nezygar” adlı teleqram kanalı, bu qanundan əsas faydalananların “Böyük Britaniya, İsrail və İsveç-Norveç silah konsorsiumu” ilə yanaşı, “silah lobbisi və Baydenə sponsorluq edən sənaye qrupları” olacağını bildirən bir yazı yayımladı.

“Nezygar” həmçinin silah sənayesinin qiymətləri 30 faiz şişirtdiyini irəli sürüb. Kanal sübut olmadan iddia etdi ki, ABŞ artıq “hərbi büdcədən əldə etdiyi vəsaiti” Ukraynanın tamamilə parçalanmasından sonra Rumıniya və Bolqarıstan limanlarında tətbiqi planlaşdırılan mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) avadanlıq və texnologiyalarına yatırıb. Kanal, həmçinin Ukraynanın Afrika və Yaxın Şərq ölkələrinə xeyli sayda silah satdığını iddia edən təkzib edilmiş məlumatları paylaşıb.

Bəzi Kremlpərəst kanallar “Nezygar”ın postuna əlavələr etdi, lakin ABŞ Müdafiə naziri Lloyd Ostin Nümayəndələr Palatasının komitə dinləmələrindən əvvəl ABŞ-ın 2023-cü il müdafiə büdcəsi ilə bağlı ifadə verməsindən sonra bu məsələ yenidən gündəmə gəldi. Ostin bəyan edib ki, ABŞ-ın silahlarla bağlı məsuliyyəti yüksək prioritetdir. Kreml tərəfdarı media bu xəbəri “Müdafiə katibi ötürülən sursata nəzarət tələb edir” kimi yanlış başlıqlarla paylaşıb.

Rusiyayönlü siyasi xadim Oleq Tsarev Ostinin Ukraynaya göndərilən ABŞ silahlarının 15-20 faizinin “dərhal Şimali, Qərbi və Mərkəzi Afrika ölkələrinə getdiyini” söylədiyi yalan iddia edən bir yazı paylaşdı. O əlavə edib ki, digər Qərb silahları Suriya, İraq, Yəmən və Myanmaya göndərilir. Tsarevin postu digər kremlyönlü kanallar tərəfindən gücləndirilib.

Latviyada Qələbə Günü abidəsindən güllərin götürülməsi siyasi gərginliyə səbəb olur

9 May Qələbə Günü bayramında Latviyadakı ruslar Riqadakı Qələbə Memorialına toplaşaraq gül dəstələri qoyub, Rusiyanın nasist Almaniyası üzərində məğlubiyyətini qeyd ediblər. Ertəsi gün səhər internetdə Riqada bələdiyyə işçilərinin traktorla gülləri çıxarmaq üçün istifadə etdiklərini göstərən fotolar və videolar yayıldı və bu, qəzəb doğurdu.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin hakimiyyətə gəldiyi 2000-ci illərin əvvəllərindən Riqadakı Qələbə Memorialında Qələbə Günü tədbirləri keçirilirdi. Lakin bir çox latviyalılar üçün abidə sovet işğalını və Kremlin xaricdə təbliğ etdiyi “Russkiy Mir” ideologiyasını xatırladır.

Güllərin götürülməsinə cavab olaraq, latviyalı rusiyayönlü siyasətçi Aleksey Roslikov “Facebook” və “Telegram”da “Mən sizə söz verirəm ki, bu şeytanları parçalayacam və məğlub edəcəm” başlıqlı yazı dərc edib. Roslikov daha sonra yazıb ki, “Facebook” bu postu silib və hesabını məhdudlaşdırıb.

Vladimir Linderman kimi Latviyadakı digər kremlpərəst fəallar “abidənin mühafizəsi üçün qərargah” yaratmağa çağırıblar. Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsinə qarşı mövqe tutan rusiyayönlü partiya olan Saskana Riqada qərar qəbul edənləri pisləyib və bu hərəkəti “təxribat” adlandırıb. Kremlyönlü siyasi partiya olan Latviya Rusları İttifaqı mayın 13-də Riqanın Köhnə şəhərində etiraz aksiyası keçirməyə çağırıb.

Çiçəklərin götürülməsi ilə bağlı xəbərlər “Mash”, “Shot” və “Pul 3” kimi Kremlyönlü “Telegram” kanallarında paylaşılıb. Kremlin nəzarətində olan “Zvezda”, “Rosiyskaya qazeta”, “Sputnik Latviya” və “Vesti.ru” kimi KİV-lər də bu xəbəri paylaşıblar. Bu çıxışların hamısı Latviyada bloklansa da, VPN proqram təminatından istifadə edən istifadəçilər üçün əlçatandır.

Güllərin götürülməsinə cavab olaraq bəzi sakinlər mayın 10-da daha çox gül qoymaq üçün abidəyə qayıdıblar. Rusiyayönlü siyasi partiyalar və QHT-lər gül qoyanlarla həmrəylik ifadə edən yazılar dərc ediblər. Maşınlardan yüksək səslə sovet mahnılarını oxuyan izdiham yarandı.

Qələbə Memorialı mübahisəlidir, çünki bəzi latviyalılar abidəni 1945-ci ildə Sovet İttifaqı tərəfindən Latviya işğalının simvolu kimi görürlər. Nəticədə ictimaiyyətin bəzi nümayəndələri toplaşanlar barədə polisə xəbər veriblər. Polis artıq orada olsa da, daha böyük polis kontingenti gələrək izdihamı dağıdıb. Hazırda abidə polis tərəfindən barrikadadadır.

Kremlin nəzarətində olan “Perviy Kanal” telekanalı mayın 10-da baş vermiş etiraz aksiyası ilə bağlı məlumat yayıb və Latviya polisini nasistlərlə müqayisə edib. Latviya Dövlət Polisi bəyanatında “Bəzi hallarda şəxsləri saxlayarkən güc tətbiq edilib” deyə etiraf edib.

Mübahisə bütün ölkədə siyasi gərginliyi artırdı. Latviyanın daxili işlər naziri Mariya Qolubevanın istefaya getməsi ilə bağlı çağırışlar oldu və polis ləng reaksiya verdiyinə görə tənqid olundu. Latviya Dövlət Polisi daxili araşdırmaya başladığını bildirib.

Hazırda Latviya parlamentində Qələbə memorialının sökülməsinə icazə verən qanun layihəsi var. Hazırda abidə İkinci Dünya Müharibəsi qurbanlarının xatirəsinə abidələrin və dəfn yerlərinin qorunmasına dair ikitərəfli Latviya-Rusiya sazişi ilə qorunur. Qanun layihəsi Rusiyanın Ukraynanı işğal etməsindən sonra ortaya çıxıb.

Mayın 11-də abidənin sökülməsi üçün vəsait toplamaq üçün kraudfandinq kampaniyasına start verilib. Kampaniya zamanı 220.000 avrodan çox vəsait toplamışdı. Latviyadakı rus sosial media istifadəçiləri maliyyə toplama kampaniyasının fırıldaq, təxribat və pul israfı olduğunu bildiriblər.