“Aksungur” PUA-ları Türkiyə HDQ-nin silahlanmasında

Bu barədə Türkiyənin Müdafiə Sənayesi Komitəsinin sədri İsmayıl Dəmir məlumat verib.

PUA-lar ölkənin Hərbi Dəniz Qüvvələri Komandanlığı tərəfindən istifadə ediləcək.

TUSAŞ tərəfindən indiyə qədər iki “Aksungur” prototipi istehsal edilib. Onlardan biri hazırda Adanada Meşəçilik Baş İdarəsi tərəfindən istifadə edilir. PUA-ların kütləvi istehsalına başlayan şirkət ilin sonunda dörd PUA istehsalını tamamlayacaq.

PUA prototipi ilə aparılan sınaqlar zamanı platforma 49 saat havada qalmağı bacarıb. Məlumata görə, kütləvi istehsaldan çıxan “Aksungur” prototip təyyarələrdən bir neçə yüz kiloqram daha yüngül olacaq. Bu səbəbdən kütləvi istehsal edilmiş PUA-ların havada 60 saat qalmasının mümkün olacağı proqnozlaşdırılır.

Qeyd edək ki, hazırda Türkiyə Hərbi Dəniz Qüvvələri Komandanlığının inventarında 10 ədəd “Bayraktar TB2”, 2 ədəd “Anka-S” və 4 ədəd “Anka-B” PUA-sı var.

“Aksungur”un qısa müddət ərzində yerli istehsal PD-170 mühərrikləri ilə ilk uçuşunu həyata keçirəcəyi təxmin edilir. Bundan əlavə, Kanada embarqosuna baxmayaraq, PUA-da “L3 Harris Wescam” şirkətinin istehsal etdiyi MX-15D EO/IR müşahidə və hədəf sistemindən istifadə diqqət çəkməyə davam edir.

Adını yırtıcı quş növü olan ağ süngürdən götürən model orta hündürlükdə uzun müddətli (MALE) pilotsuz uçuş aparatı sinifinə aiddir. Bu PUA Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin taktiki kəşfiyyat missiyaları üçün hazırlanaraq istehsal edilib. "Aksungur" ikiqat təkan konfiqurasiyasında hazırlanıb və iki ədəd turbo mühərrikə malikdir.

PUA-nın inkişafı 18 ay çəkib. Korpus, qanad və eniş qurğuları yenidən dizayn edilsə də, idarəetmə sistemləri mövcud "Anka" ailəsi ilə ortaqdır. Proqram üçün mövcud mühərrikdən istifadə edilərək gövdənin ilk uçuş sınaqları ilə yanaşı yeni bir turbo dizel mühərriki də hazırlandı. Sınaq məqsədləri üçün iki prototip istehsal edilib. Avtomatik uçuş və enmə imkanlarını göstərən ilk uçuşu 20 mart 2019-cu ildə reallaşdı və dörd saat iyirmi dəqiqə davam etdi. Həmin il aprelin 3-də ikinci üç saatlıq sınaq uçuşu baş tutdu. 30 apreldə ilk dəfə "Aksungur" İstanbulda keçirilən Beynəlxalq Müdafiə Sənayesi Sərgisində (IDEF 2019 ) ictimaiyyətə təqdim edildi.

PUA-nın gövdə mərkəzi qanadlar altındadır. Avionika, kamera və sensor sistemləri burun hissədədir. Yanacaq korpus daxilindəki çənlərdə saxlanılır. Hər qanadın altında bir ədəd turbo mühərrik yerləşdirilib.

3 ayaqlı enmə qurğusu uçuş zamanı mühərrik bölməsinə və PUA-nın burnuna bağlanır. PUA TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. tərəfindən turbo konfiqurasiyasında hazırlanan və üç pərvanəli pərlə təchiz olunan iki ədəd PD-170 dizel mühərrikləri tərəfindən dəstəklənir.

İstehsalçının verdiyi məlumata görə, bu mühərriklər "Aksungur"un maksimum 180 km/saat sürətlə hərəkət etməsinə və maksimum 750 kq yükü 7600 m və ya 150 kq yükü 11000 m yüksəklikdə daşımasına imkan verir.

Texniki uçuş xüsusiyyətləri

Uzunluğu: 12 m
Hündürlüyü: 3 m
Qanad açılımı: 24 m

3 ayaqlı enmə qurğusu uçuş zamanı mühərrik bölməsinə və PUA-nın burnuna bağlanır. PUA TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. tərəfindən turbo konfiqurasiyasında hazırlanan və üç pərvanəli pərlə təchiz olunan iki ədəd PD-170 dizel mühərrikləri tərəfindən dəstəklənir.

İstehsalçının verdiyi məlumata görə, bu mühərriklər "Aksungur"un maksimum 180 km/saat sürətlə hərəkət etməsinə və maksimum 750 kq yükü 7600 m və ya 150 kq yükü 11000 m yüksəklikdə daşımasına imkan verir.

PUA-nın maksimum yükü sələfindən 375% yüksəkdir, ən yüksək uçuş kütləsi isə 3300 kq-dır. Hücum və ya dəniz missiyaları zamanı 12 saat, siqnal kəşfiyyat missiyaları zamanı isə 24 saat havada qalmaq qabiliyyətinə malikdir. "Aksungur"un uzaqdan idarə olunması, DO-178B proqram təminatına və ikiqat şifrəli rəqəmsal məlumat bağlantısına malik DO-254 yerüstü idarəetmə stansiyası tərəfindən həyata keçirilir. İstəyə bağlı olaraq, rabitə peyki vasitəsi ilə PUA birbaşa müşahidə zonasından kənarda da əməliyyatlar həyata keçirə bilər. Hazırda TAI F-4 və F-16 qırıcı təyyarələrinə məxsus olan silah sistemlərini "Aksungur"a inteqrasiya etməklə məşğuldur. Sursat və ya digər xarici yükləri yerləşdirmək üçün hər qanadın altında üç asqı mövcuddur. Bu sabit nöqtələr 150, 300 və 500 kq ağırlığında yük daşımaq üçün nəzərdə tutulur. "Aksungur" PUA-sı TEBER-81 (lazerlə idarə olunan MK-81 bombası), TEBER-82 (lazerlə idarə olunan MK-82 bombası), LUMTAS, MAM-L, "Roketsan Cirit", MAM-C, HGK-3, KGK-82 və digər sursatları tətbiq etmək qabiliyyətinə malikdir.