Hibrid müharibə kontekstində dezinformasiyanın istifadəsini başa düşmək üçün yeni qərar-analiz yanaşması lazımdır. Ukraynadakı müharibədə iki fərqli rəqabət aparan cəmiyyət var: açıq və qapalı. Bununla belə, bu rəqabətin kritik xüsusiyyətlərini tək bir təhlil çərçivəsində istifadə edərək başa düşmək mümkün deyil. Əvəzində müasir hibrid təhdidlərə güclü siyasət reaksiyası yaratmağa kömək etmək üçün çoxsaylı alətlər inteqrasiya edilməlidir.

Təhlükəsizlik varlıqla əlaqəli bir fenomendir. O, bəşəriyyətin sosioloji inkişafından asılı olaraq, birgəyaşayışının hər mərhələsində və hər səviyyədə - fərd, tayfa, qəbilə, tayfa, cəmiyyət, millət, beynəlxalq cəmiyyət, imperiya, dövlət, milli dövlət, beynəlxalq və qlobal güclər və s. - müxtəlif yollarla həmişə var olub. Bu mənada Kaufmanna görə təhlükəsizlik “sosial söz simvolu” və ya azadlıq, demokratiya və ədalət kimi “böyük sözlər” (idees directires) kateqoriyasına daxildir.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin aprelin 27-də Polşa və Bolqarıstana təbii qaz tədarükünü dayandırarkən yenə səhv hesablama apardı. İndi Rusiya hər iki ölkənin qaz bazarlarını itirib, çünki onlar Rusiyanın enerji təchizatından həmişəlik ayrılmağa hazırlaşırlar. Qaz ixracının qəfil kəsilməsinə rəsmi səbəb kimi Polşa və Bolqarıstanın Rusiya qazının pulunu rublla ödəməkdən imtina etməsi göstərilib. Lakin Kremlin qaz ödənişləri ilə bağlı qərarı, xüsusilə Putinin ABŞ və onun müttəfiqlərinin “qeyri-dost hərəkətlərinə” cavab olaraq iqtisadi tədbirlər haqqında 1 mart tarixli fərmanına əsaslanır. Aydındır ki, Polşa Ukraynaya göstərdiyi kritik hərbi yardıma görə cəzalandırılıb, Bolqarıstana isə silah göndərməkdən çəkinməsi ilə bağlı xəbərdarlıq edilib.

Rusiyanın Ukraynadakı döyüş itkiləri, builki yaz çağırışı ilə bağlı problemlər, könüllülərin cəlb edilməsində çətinliklər və müharibə elan olunmadığı halda əsgərləri ölkə xaricində döyüşməyə məcbur edən zaman yaranan çətinliklər Vladimir Putinin Ukraynadakı “xüsusi hərbi əməliyyatı”nın hazırkı kadr və resurs səviyyəsi baxımından nə dərəcədə davamlı olacağı ilə bağlı sualları daha da artırır. Buna cavab olaraq, Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov Moskvanın 9 May Qələbə Günü qeyd etmələrindən ümumi səfərbərlik elan etmək və ya hətta rəsmən müharibə elan etmək üçün istifadə etməsi təkliflərinin “cəfəngiyyat” olduğunu bildirib. Yenə də istəmədən onun sözləri həm Moskvanın son bir neçə həftə ərzində qismən səfərbərlik istiqamətində atdığı addımlara daha çox diqqəti cəlb etmək, həm də ölkənin bu cür tədbirlər görməkdən başqa çarəsinin olub-olmaması barədə Rusiya daxilində söz-söhbətlərə təsir edib.

ABŞ və Avropadakı analitiklər və ekspertlər Ukraynanın Rusiyaya qarşı müharibədə qalib gələcəyinə getdikcə optimist yanaşırlar. Onlar həmçinin Bayden administrasiyasını Ukraynanın qələbə şanslarını artırmaq üçün Kiyevə hərbi texnika axınını artırmağa sövq edirlər. Mayın 2-də “Washington Post” qəzetinin məqaləsində Xarici Əlaqələr Şurasının baş əməkdaşı Maks Boot iddia edir ki, Birləşmiş Ştatlar Ukraynanı “qazanmaq üçün lazım olan hər cür silahla” təmin etməlidir. Botun fikrincə, administrasiya Vladimir Putinin eskalasiya hədələrinin Vaşinqtonu bu hərəkət kursundan çəkindirməsinə imkan verməməlidir.

Bu gün tez-tez vurğulanır ki, dövlətlər rəqabətli geosiyasi bloklara bölünür. Lakin bu müşahidə müəyyən izah tələb edir. Bunun baş verdiyini və ya hətta coğrafiyası, funksiyası və ya hər ikisinin kombinasiyası ilə müəyyən edilə bilən blokların digər bloklara ciddi şəkildə qarşı çıxmaq əvəzinə kəsişdiyini söyləmək kifayət deyil. Bunları necə və buna görə də niyə etdiklərini başa düşmək lazımdır.

Valday Klubunun illik konfransı əvvəllər Rusiya elitası ilə əlaqələri olan və prezident Vladimir Putinin ənənəvi çıxışından Moskvanın xarici siyasətində yeni tendensiyalar və ambisiyaları eşidəcəklərini gözləyən Qərb və beynəlxalq ekspertlərin qala-toplanışı idi. Bu il isə bir neçə veteran Moskvaya gəlməyi seçdi və “İmperial” mehmanxanasının salonları, əsasən, Putinin anti-imperialist ritorikasının rezonans doğuracağı gözlənilən Qlobal Cənubdan gələn yeni qonaqlarla dolu idi. Kremlin məzmunca zəngin kimi satmağa çalışdığı nitq üzərində yalnız dərin araşdırmalar onun bütün əhəmiyyətini aydınlaşdıra bilər. “İkinci Dünya Müharibəsinin bitməsindən bəri ən təhlükəli onilliyin” başlandığını etiraf edən Putin dünyanı bu təhlükəli reallığa saldığına görə günahı öz boynuna götürmədi, onu birbaşa Qərbin üzərinə atdı.

İkinci Qarabağ Müharibəsindən sonra Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan belə qənaətə gəlib ki, Qarabağ məsələsi onun ölkəsinə baha başa gəlib, milli institutlardakı uğursuzluqları ifşa edib və iqtisadiyyatı çökdürüb. Nəticədə, iqtisadiyyatı bərpa etmək və daha yaxşı imakanlar axtaran ermənilərin artan köçünü dayandırmaq üçün dramatik bir cəhd edildi, Paşinyan Qarabağın separatizm iddiaları hesabına dövlət maraqlarını vurğulamağa yönəldi. Lakin o, ölkəsinin istər qondarma qurum, istərsə də Ermənistanla “birləşməsi” ilə bağlı barışmaz mövqeyinin “qeyri-real arzular” olduğunu yaxın gələcəkdə beynəlxalq diplomatik ictimaiyyət və heç bir beynəlxalq məhkəmə tərəfindən heç vaxt qəbul olunmayacağını göstərdi.

Tehran Azərbaycanla sərhədində son 30 ilin ən böyük hərbi təlimlərini keçirib. Bu miqyasına görə, 2021-ci ildə keçirilən “Xeybərin fatehləri” adlı hərbi təlimlərdən daha böyükdür. İranlı komandirlərdən birinin sözlərinə görə, təlimlər bütün İran-Azərbaycan sərədini əhatə edib. Təlimlərdə ponton körpülər vasitəsilə İran-Azərbaycan sərhədinin böyük hissəsini təşkil edən Araz çayından zirehli texnika və personal keçirilməsi sınaqdan keçirilib.

COVID-19 pandemiyası bütün dünyada mənfi iqtisadi vəziyyətlərə səbəb olub və həmçinin 5G kimi yüksək investisiya tələb edən texnologiyalara, xüsusən də müdafiəyə təsir edib. Müdafiə sektoru üçün 5G texnologiyalarının inkişafı və sınaqdan keçirilməsi mənfi iqtisadi şərait və əsas komponentlərin tədarük zəncirindəki fasilələr səbəbindən dayandırılıb. Bununla belə, ABŞ və Çin kimi bəzi ölkələr müdafiə sektorunda 5G texnologiyasının tətbiqinə əhəmiyyətli dərəcədə sərmayə qoyublar. Dünyada peyvəndin yayılması və 5G tədqiqatlarının bərpası ilə yaxın gələcəkdə müdafiə bazarında 5G sahəsində tələbatın artacağı gözlənilir.

Silahlara nəzarət üzrə 1972-ci ildə imzalanan SALT müqavilələri və daha sonra 1991-ci ildə imzalanan START sazişləri ilə başlayan son yarım əsrin əsas xüsusiyyəti ABŞ-Rusiya nüvə balansı olub.