Dünya səviyyəsində hökumətlərə qarşı milli dövlətlərin hakerləri tərəfindən edilən kiber hücumların sayı artmaqda davam edir. Çox vaxt təhlükəsizlik üzrə mütəxəssislər dövlətlər arasında kiber mübahisələrə toxunarkən informasiya müharibəsi terminindən istifadə edirlər. Ənənəvi hərbi hücumlarda olduğu kimi kiber hücumlar da fiziki ziyana səbəb ola bilər. Xüsusən də spesifik strategiyalara əsasən milli dövlətin aktorları düşmənlərinin kritik infrastrukturunu hədəf ala bilərlər.

1940-cı illərdən bu günə qədər kiber cinayətlər və kibertəhlükəsizlik necə inkişaf edib.

Vladimir Putinin Ukraynadakı müharibəsi planlaşdırıldığı kimi getməyib. Sanksiyalar dərinləşdikcə və döyüş meydanında itkilər artmağa davam etdikcə, Rusiya lideri bir neçə ay əvvəl absurd görünən növbəti başağrısı ilə üzləşdi.

Qlobal informasiya cəmiyyətinə keçid şəraitində dövlətlər, cəmiyyətlər, biznes strukturları və fərdlər kiberfəzada informasiyanın və onun mənbəyinin həqiqiliyi, e-servislərdən təhlükəsiz istifadə, fərdi məlumatların qorunması, verilənlərin tamlığı və konfidensiallığı sahəsində kritik problemlərlə qarşılaşırlar. Daim yeni kibertəhdidlərin meydana çıxdığı və təkamül etdiyi mühitdə ölkələrin qlobal kibertəhdidlərə qarşı çevik, operativ kibertəhlükəsizlik strategiyalarına malik olması mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Co Bayden 2021-ci ilin yanvarında prezident vəzifəsinə başlayanda kibertəhlükəsizlik böhranı ilə üzləşdi. ABŞ Kəşfiyyat Birliyinə görə, təhlükə mühiti “kəskin” idi. Xarici düşmənlər “məlumat oğurlamaq, əhaliyə təsir etmək və sənayeyə, o cümlədən fiziki və rəqəmsal kritik infrastruktura zərər vermək üçün kiber əməliyyatlar”dan istifadə edirdilər. Bir ildən çox vaxt keçməsinə baxmayaraq, vəziyyət hələ də ağırdır. Yaxşı xəbər budur ki, Baydenin komandası bunun üzərində işləyir.

(IX yazı. VIII yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

2020-ci ilin payızında ABŞ Milli Təhlükəsizlik Agentliyi (NSA) həyəcanverici bir kəşf etdi.

Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsinin Akademiyası ilə “Gais CyberSecurity”, “Malwation”, PEYK şirkətləri arasında əməkdaşlıq protokolu imzalanıb.

Türkiyədə kibertəhlükəsizlik sahəsində mühüm layihələrə və yerli məhsullara imza atan STM-in “ThinkTech” Texnoloji Düşüncə Mərkəzi 2023-cü ilin yanvar-mart tarixlərini özündə əks etdirən yeni Kiber Təhdid Vəziyyəti Hesabatını açıqlayıb.

Rusiyanın kiber gücü ABŞ və onun NATO müttəfiqləri üçün ciddi təhlükə hesab olunur. Bu səbəbdən kiberməkanın gücünü dərk edən ölkələr kiberhücumlara qarşı infrastrukturlarını gücləndirirlər.

Tədqiqat sahəsi kimi “kiber” zəif analogiyalarla doludur, çünki “kiber” strategiya qəbul edir və dövlətçilik heç bir qaynama nöqtəsi olmadan daha da gərginləşir. Rəqəmsallaşmanın başlanğıcı ilə həm alimlər, həm də ekspertlər cəmiyyətin və iqtisadiyyatın rəqəmsal asılılığının böyük güc rəqabətinə mane olacağı çoxqütblü dünyanı proqnozlaşdırmağa başladılar. Həqiqət budur ki, bu, onu daha da çirkin edir.