“Soyuq Müharibə dövründə meydana gələn yeni şərtlər, əldə edilən texnoloji üstünlüklər və digər nailiyyətlər öz növbəsində hibrid müharibəyə yeni forma verdi. Bu səbəbdən dolayı müasir və qədim dövr hibrid müharibələrini bir-birindən ayırarkən Soyuq Müharibə dövrünün meydana gətirdiyi taktikaları öyrənmək zəruridir”.

(II yazı. I yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

Rusiya prezidenti Vladimir Putin aprelin 27-də Polşa və Bolqarıstana təbii qaz tədarükünü dayandırarkən yenə səhv hesablama apardı. İndi Rusiya hər iki ölkənin qaz bazarlarını itirib, çünki onlar Rusiyanın enerji təchizatından həmişəlik ayrılmağa hazırlaşırlar. Qaz ixracının qəfil kəsilməsinə rəsmi səbəb kimi Polşa və Bolqarıstanın Rusiya qazının pulunu rublla ödəməkdən imtina etməsi göstərilib. Lakin Kremlin qaz ödənişləri ilə bağlı qərarı, xüsusilə Putinin ABŞ və onun müttəfiqlərinin “qeyri-dost hərəkətlərinə” cavab olaraq iqtisadi tədbirlər haqqında 1 mart tarixli fərmanına əsaslanır. Aydındır ki, Polşa Ukraynaya göstərdiyi kritik hərbi yardıma görə cəzalandırılıb, Bolqarıstana isə silah göndərməkdən çəkinməsi ilə bağlı xəbərdarlıq edilib.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski Rusiyanın Avropa İttifaqına neft idxalına embarqo qoyulmasını qətiyyətlə müdafiə edir: “İndi prioritet neft embarqosudur. Onun iqtisadi müşaviri Oleq Ustenko daha sonra belə bir idxal qadağasına mərhələli yanaşmanın tətbiqi üçün kompromis razılaşmaları tövsiyə etdi: “Rusiya enerji ixracına görə gündə 1 milyard dollar alır. Təsəvvür edə bilərsiniz ki, embarqonun tam həyata keçirilməsinə qədər altı ay ərzində onlar nə qədər raket, silah və bomba ala bilərlər”.

Moskvanın digər ölkələrin siyasətini öz xeyrinə dəyişmək cəhdləri təkcə Ukraynadakı hərbi əməliyyatlarla məhdudlaşmır. Müharibə fonunda Kreml ABŞ və Avropa ilə qarşıdurmada qeyri-Qərb dövlətlərinin dəstəyini qazanmağa çalışır. Və eyni zamanda, o, hələ də kollektiv Qərbi parçalamağa və orada Rusiyanın maraqlarının agenti kimi çıxış edə biləcək ölkələri müəyyən etməyə ümid edir.

ABŞ prezidenti Co Bayden Rusiyanın enerji idxalına qadağa qoyulduğunu elan etdi, lakin indi Amerikanın müttəfiqləri də Rusiya neft və qazına sanksiya tətbiq etməklə Rusiya döyüş maşınının maliyyələşdirilməsini dayandırmalıdırlar. Enerji sanksiyaları bəzi çətinliklərə malikdir, lakin onlar Qərb üçün getdikcə mümkün olur və Kremlin Soyuq Müharibədən sonrakı nizamı pozmaq səylərinə son qoymaq üçün kiçik bir qiymət ödəməlidir.

1994-cü ildə Soyuq müharibənin memarı hesab edilən amerikalı diplomat Corc Kennan doxsan illik yubileyi münasibətilə Xarici Əlaqələr Şurasında çıxış edirdi. Onun bu çıxışı “New York Times” qəzetində yer alıb, O, əsas diqqəti karyerasının daimi məşğuliyyətinə - Rusiya ilə Amerika münasibətlərinə yönəldib. Kennan xatırladıb ki, o, əvvəlcə Truman administrasiyasının əsasən İkinci Dünya Müharibəsindən sonra həyata keçirdiyi Sovet İttifaqının çəkindirilməsi siyasətini müdafiə edib. Lakin Kennan onu da qeyd etdi ki, Qərb Stalinin Avropaya daha çox müdaxilə etməyə icazə verməyəcəyini açıq şəkildə bildirdikdən sonra nə Vaşinqtonun, nə də Qərb müttəfiqlərinin Moskva ilə müzakirələrə girməkdə heç bir real marağı olmadığını aşkar edəndə məyus oldu: “Onların Avropanın gələcəyi ilə bağlı Moskvadan istədikləri, əslində, “qeyd-şərtsiz təslim olmaq” idi. Onlar bunu gözləməyə hazırdılar. Bu isə qırx illik soyuq müharibənin başlanğıcı idi”.

Rusiyanın Ukraynaya qarşı fevralın 24-də başlayan genişmiqyaslı müharibəsi dünyanın ən böyük inkişaf etmiş iqtisadiyyatlarına malik ölkələri Rusiya Federasiyasına qarşı bir neçə dəfə artan iqtisadi sanksiyalar tətbiq etməyə sövq etdi. Bu cəza tədbirlərinin ilkin təsiri fəlakətli görünsə də, Moskvanın məlumatına görə, Rusiya iqtisadiyyatı buna yavaş-yavaş uyğunlaşmağa başlayıb. Reallığın Kreml yönümlü təbliğatdan nə dərəcədə fərqlənməsi Qərbin iqtisadi sanksiyalarının Rusiya iqtisadiyyatının 4 əsas sütununa təsirinin və potensial nəticələrinin yaxından təhlilini tələb edir: 1) təbii ehtiyatlar sektoru, 2) ağır sənaye (mülki məqsədlər üçün), 3) kənd təsərrüfatı və gübrə istehsalı, 4) müdafiə sektoru və Rusiyanın daxili hərbi-sənaye kompleksi.

Rusiyanın Ukraynaya hücumu 1956-cı ildə İngiltərə və Fransanın Süveyş kampaniyasını xatırladır. İngiltərə və Fransanın alçaldıcı şəkildə geri çəkilməsi onların birinci dərəcəli güclər statusunun sona çatması, siyasi böhranların və müstəqillik hərəkatları üçün ərazi itirilməsinin çətin dövrünün başlanğıcı oldu.