Fevralın sonlarında Rusiya Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləyə başlayandan bəri Çin Xalq Respublikasının (ÇXR) rəsmiləri və dövlət mediası Moskvanın müharibənin ABŞ və onun Avropadakı NATO müttəfiqləri tərəfindən təhrik edilməsinə dair iddialarının əsas elementlərini təbliğ edir və gücləndirir. ÇXR Xarici İşlər Nazirliyinin bir neçə mətbuat konfransında sözçülər Rusiyanın Ukraynada ABŞ-ın maliyyələşdirdiyi bioloji laboratoriyaların “kəşf edildiyi” barədə dezinformasiyasına dəstək olaraq ABŞ-ın Bioloji Silahlar Konvensiyası üzrə öhdəliklərini pozduğuna eyham vurublar. Eyni mövzular dövlətin nəzarətində olan mediada da fəal şəkildə təbliğ olunur.

Moskva Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Ukraynaya qarşı apardığı işğalçılıq müharibəsində döyüş itkiləri barədə məlumat verməkdə son dərəcə ehtiyatlı davranıb, bunun əvəzinə federal subyektlərin rəhbərlərini yerli səviyyədə buna görə məsul etməyi seçib. Lakin bu qərar, federal subyekt rəhbərlərini koronavirus pandemiyası ilə mübarizəyə cavabdeh etmək qərarı kimi, mərkəzi hökumətə əks təsir göstərə bilər. Bu məcburi məsuliyyət ictimai narazlıqla üzləşməli olan qubernatorları qəzəbləndirməklə yanaşı, həm də həlak olan etnik rusların qeyri-rus ərazilərində və kəndlərdə nə dərəcədə cəmləşdiyini göstərə bilər. Doğrudan da, Ukraynada qeyri-rus qoşunlarının qeyri-mütənasib sayda öldüyünə dair artan sübutlar var. Belə ki, əksər respublika liderləri Putin müharibəsinin arxasında sıraya düzülsə də, milli hərəkatların bir çoxu indi Rusiya Federasiyasından ayrılmaq niyyətindən danışır.

İndiki tərəqqi və inkişaf şəraitində müharibələr və münaqişələr təkcə hərbi-diplomatik vasitələrlə deyil, həm də iqtisadi vasitələrlə aparılır. İqtisadi sanksiyaların tətbiqi və ya ayrı-ayrı ölkələrin beynəlxalq maliyyə axınından kəsilməsi praktikasından daha çox istifadə olunur.

Beynəlxalq ictimaiyyət Ukraynanın Krımın və Donbas hövzəsinin bir hissəsinin Rusiyanın dəstəklədiyi separatçı qüvvələr tərəfindən işğalının yeddinci ilində baş verən hadisələrdən narahatdır. Məsələ Rusiya ilə Ukrayna arasında ərazi mübarizəsi olmaqdan çıxıb, Ukraynanın NATO üzvü olub-olmaması məsələsinə çevrilib. Üçüncü Dünya Müharibəsi küləklərinin əsdiyi və ya hətta nüvə münaqişəsi ilə bağlı narahatlıqların olduğu günlərdə milyonlarla insan Ukraynanın NATO-ya üzv olacağı təqdirdə bunun Moskvada yaradacağı narahatlığı anlamağa çalışır. Bu məsələnin 800 illik tarixinə səyahət etmədən bu gün Qara dənizin şimalındakı hərbi fəaliyyəti anlamaq mümkün olmayacaq.

Bir müddət əvvəl İranın ən mühüm nüvə yanacağı istehsalı məntəqələrindən biri olan Natanz Nüvə Zavodunda partlayış baş verdi. İran hakimiyyəti əvvəlcə bu hadisəni sıradan bir qəza kimi qələmə verməyə çalışdı. Əslində dövlət televiziyası obyektin bir qədər zədələnmiş tərəfini göstərdi və zərərin böyük olmadığını bildirdi. Lakin peyk görüntüləri ortaya çıxanda və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin nəzarətçiləri onların bölgəyə göndəriləcəyini anlayanda səlahiyyətlilər dəymiş ziyanın ölçüsü ilə bağlı açıqlamalar verməli oldular. İran Atom Enerjisi Agentliyinin Mətbuat katibi Behruz Kəmalvəndi İRNA xəbər agentliyinə müsahibəsində bildirdi ki, hadisə qabaqcıl sentrifuqaların inkişafına həm keyfiyyət, həm də kəmiyyət baxımından təsir göstərəcək və sözügedən inkişaf proqramını ləngidə bilər. İranın Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının Mətbuat katibi Keyvan Xosrəvi verdiyi açıqlamada obyektdəki insidentin səbəbinin müəyyən edildiyini, lakin “təhlükəsizlik baxımından uyğun vaxtda” açıqlanacağını bildirdi.

“Hibrid müharibə” ifadəsini bilirsinizmi? Bu, qlobal təhlükəsizlik üçün ciddi bir təhlükə yaradan “Böyük güclər”in xarici siyasətini və hərbi strategiyasını başa düşməyin əsas konsepsiyasıdır.

ABŞ-da baş tutan son prezident seçkilərdən sonra yeni seçilən prezident Co Baydenin sələfi Donald Trampın qərarlarını “redaktə etməsi” qloballaşmanın yeni “üzünü” ortaya qoyur.

“McKinsey” adlı beynəlxalq konsaltinq şirkəti bu yaxınlarda “Risk, Resilience, and Rebalancing in Global Value Chains” (Risk, dayanıqlıq və dəyərin yaradılmasının qlobal zəncirində tarazlığın bərpası) adlı hesabat dərc edib. Hesabatda müxtəlif ciddi hadisələrdən irəli gələn şokun maddi dəyəri öz əksini tapıb. Pandemiyadan dəyən ziyan 30 trln dollar, nüvə müharibəsindən – 15 trln dollar, iqtisadi böhrandan – 10 trln dollar, genişmiqyaslı kiber hücumdan – 1 trln dollar, lokal hərbi münaqişədən isə cəmi 90 mlrd dollar dəyərində hesablanıb. “McKinsey”ə görə dünya müharibəsi pandemiyadan iki dəfə “ucuz” başa gəlib. Ancaq müharibənin öz iqtisadiyyatı, məqsədləri, səbəbləri və nəticələri var. Bəs müasir dünyada silahlı münaqişələr neçəyədir və iqtisadiyyata bu necə təsir göstərir?

“Google” şirkəti ABŞ Müdafiə Nazirliyinə (Pentaqon) 2.5 milyon dollar dəyərində Süni Zəka həlləri satıb.