“Müharibə Haqqında” kitabının birinci cildində Klauzevitz müharibə konsepsiyasını “sadəcə olaraq, siyasətin digər vasitələrlə davamı” kimi təqdim edir. Klauzevitzin ən məşhur fikri deyə biləcəyimiz bu ifadə bir müharibəyə bir tərəfdən siyasətin diktə etdiyi böyük strategiyanın aləti donu geyindirdiyi halda, digər tərəfdən onun mahiyyətcə müvəqqəti bir şey olduğunu irəli sürür. Müharibə konsepsiyası prinsip etibarilə onu tətikləyən, öyrənən və silahlar susduqdan sonra belə fəaliyyətinə davam edən yüksək siyasi konteksdən asanlıqla ayrıla və ya təcrid edilə bilməz. 8-ci cilddə “müharibə siyasətin instrumentidir” fikri ilə bu ehkamlar bir qədər də təkmilləşdirildi. Məqalənin açılış sitatlarını təşkil edən bu ifadələr onun diqqət mərkəzinin nə olacağını da açıq ortaya qoyur. 8-ci cild müharibə planları konsepsiyasını öyrənir. Burada Klauzevitz siyasət (məntiq) və müharibə əxlaqı (qrammatika) arasındakı əlaqə üzrə apardığı müşahidələrini pərçimləmək üçün müharibə və siyasət bağlarını (tellərini) bir araya gətirir.

Bir münaqişənin psixoloji aspektləri onun fiziki ölçüləri qədər vacibdir. Psixoloji əməliyyatlar informasiya əsrində, xüsusən sosial-psixoloji sahədəki təhlükənin daha qabarıq olduğu dövlətlər üçün daha da aktuallaşıb. Terrorizm təhlükəsi ilə mübarizə apararkən psixoloji aspektlər böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki terrorçular şiddəti fiziki cəhətdən təsir etmək əvəzinə kütləni qorxutmaqla psixoloji silah kimi istifadə edirlər və bu mənada psixoloji müharibə də aparırlar. Psixoloji əməliyyatların aktuallığı taktiki əməliyyatların uğurlu aparılmasından daha çoxdur.

“Hibrid müharibə” ifadəsini bilirsinizmi? Bu, qlobal təhlükəsizlik üçün ciddi bir təhlükə yaradan “Böyük güclər”in xarici siyasətini və hərbi strategiyasını başa düşməyin əsas konsepsiyasıdır.

Türkiyə və Rusiya XXI əsrin yeni müharibə növü olan PUA müharibələrindən necə istifadə edəcəklərini öyrənirlər. Bu, bir çox tarixi bənzətmə ilə yeni silah növlərinin meydana çıxması və onların birbaşa qarşıdurmada istifadəsi üçün həyata keçirilən strategiyalarla əlaqələndirilə bilər. PUA-lar Soyuq Müharibədən bəri mövcuddur, lakin 1990-cı illərdə az ölkələrdə birinci nəsil PUA texnologiyaları mövcud idi. Rusiya və Türkiyə hərbi PUA texnologiya klubuna nisbətən gec qoşuldular və hər ikisi də öz yerli pilotsuz uçuş aparatlarını yaratmağı qarşısına məqsəd qoydular. Rusiya ilk hədəfi reallaşdırdı, ancaq Türkiyə tezliklə öz döyüş PUA-larını istehsal etməyi bacardı.

(II yazı. I yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

Vətən Müharibəsi zamanı qazanılan qələbəni psixoloji və strateji gedişlərlə bütünləşdirsək, burada Əsgərimizin şücaəti ilə yanaşı Ali Baş Komandanın yüksək iradə və bacarıqlarına şahidlik edərik. Döyüşlərin bitməsindən sonra taktika və strategiyalar, qəhrəmanlar və strateqlər haqqında çoxsaylı araşdırmalar yazılıb, habelə dünyanın beyin mərkəzlərində ciddi analizlər aparılaraq yeni təcrübələr qazanılıb. Bu yazıda strateji düşüncədən və tarixdə iz qoymuş strateqlərdən bəhs edəcəyik.