Kibertəhlükəsizlik - sistemlərin, şəbəkələrin və proqram təminatlarının rəqəmsal hücumlardan qorunması üçün tədbirlərin həyata keçirilməsidir. Bu cür hücumlar adətən gizli məlumatlara giriş əldə etmək, onu dəyişdirmək, məhv etmək, istifadəçilərdən vəsait əldə etmək, təşkilat və ya şirkətlərin normal fəaliyyətini pozmaq məqsədilə həyata keçirilir.

Müharibədə istifadə edilən nanotexnologiya molekulyar sistemlərin nano miqyasda (1-100 nm) uyğun şəkildə dizayn edildiyi, istehsal edildiyi və yaradıldığı nanoelm sahəsidir. Bu cür texnologiyanın, xüsusən də müharibə və müdafiə sahəsində tətbiqi silahlanma kontekstində gələcək tədqiqatların aparılmasına imkan yaradıb. Nanotexnologiya materialşünaslıq, kimya, fizika, biologiya və mühəndislik daxil olmaqla müxtəlif elmi sahələri özündə birləşdirir.

Dünya səviyyəsində hökumətlərə qarşı milli dövlətlərin hakerləri tərəfindən edilən kiber hücumların sayı artmaqda davam edir. Çox vaxt təhlükəsizlik üzrə mütəxəssislər dövlətlər arasında kiber mübahisələrə toxunarkən informasiya müharibəsi terminindən istifadə edirlər. Ənənəvi hərbi hücumlarda olduğu kimi kiber hücumlar da fiziki ziyana səbəb ola bilər. Xüsusən də spesifik strategiyalara əsasən milli dövlətin aktorları düşmənlərinin kritik infrastrukturunu hədəf ala bilərlər.

Hərbi bazarda Süni Zəkanın (SZ) payı 2020-ci ildə 6.3 milyard ABŞ dolları olduğu təxmin edilir. 2025-ci ilədək bu rəqəmin ilik 13.1% artaraq 11.6 milyard dollara çatacağı gözlənilir. Texnologiyaya əsaslanaraq, maşın öyrənmə seqmentinin 2020-ci ildən 2025-ci ilə qədər bazara rəhbərlik edəcəyi gözlənilir. Hərbi sektorda SZ bazarının böyüməsi, SZ inteqrasiya edilmiş sistemlərin inkişafına yatırılan investisiyaların artması və bulud əsaslı tətbiqetmələr, həmçinin yüksək performanslı kompüter tətbiqetmələrinin artması ilə əlaqələndirilə bilər. Lakin hərbi platformalara məhdud girişə səbəb olan proteksionist siyasət və standart protokolların olmaması bu bazarın böyüməsinə mane ola bilər.

Alan Turinq süni zəka ilə bağlı yazdığı “hesablama maşınları və kəşfiyyat” adlı məşhur məqaləsində soruşur: “Maşınlar düşünə bilərmi?” və ya daha doğrusu maşınlar düşüncə prosesini təqlid edə bilərmi?

Son zamanlar dünya elminin prioritet istiqamətlərindən biri sayılan nanotexnologiya çox böyük sürətlə inkişaf edir. Nanotexnologiya anlayışı bu gün hansı mənanı ifadə edir?  

Nasist V-silahlarından tutmuş hidrogen bombalarına qədər hərbi texnologiyada təhlükəli irəliləyişlərə nəzər salan araşdırmaçı jurnalist İ.F.Stoun silah yarışlarını “elmin ixtirasına və insanların iblisliyinə heç bir məhdudiyyətin olmadığının qaçılmaz məhsulu” kimi təsvir edir. İnsan tərəfindən idarə olunan “kinetik” kütləvi qırğın silahları dövrü ilə bağlı Stounu çox narahat edən bu qaranlıq həqiqət, bu gün elmi ixtiraları silikon əsaslı şeytanlıqla birləşdirə bilən, getdikcə daha çox avtomatlaşdırılmış sistemlər üçün doğru hesab olunur.

Birləşmiş Ştatların çox böyük ordusu var - onun büdcəsi Çininkindən təxminən dörd dəfə çoxdur (buna baxmyaraq Çinin əhalisi 4 dəfə çoxdur və təxminən iki dəfə çox aktiv personal saxlayır). ABŞ-ın hərbi büdcəsi bütün Avropanın Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatına daxil olan ölkələrin ümumi büdcəsindən təxminən 2.5 dəfə çoxdur. Vaşinqtonun müdafiə büdcəsi Çin, Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya, Böyük Britaniya, Hindistan, Fransa və Yaponiyanın birləşmiş müdafiə büdcəsindən çoxdur. Bundan əlavə, bu nəhəng ordunun bir çox hərbçi qulluqçusu ölkədən kənarda xidmət edir.