Rusiyanın kiber gücü ABŞ və onun NATO müttəfiqləri üçün ciddi təhlükə hesab olunur. Bu səbəbdən kiberməkanın gücünü dərk edən ölkələr kiberhücumlara qarşı infrastrukturlarını gücləndirirlər.

(II yazı. I yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

Aprelin 19-da Latviyanın iqtisadiyyat naziri Janis Vitenberqs hökumətinin 2022-ci ilin sonuna qədər Rusiyadan təbii qaz tədarükünün tamamilə dayandırılması qərarını açıqladı. Bu baxımdan strategiya mayeləşdirilmiş təbii qazın (LNG) yenidən qazlaşdırılması imkanlarının regionda, yəni həm ölkə daxilində Latviyada, həm də qonşu Estoniya, Finlandiya, eləcə də, ehtimal ki, Litvada genişləndirilməsinə əsaslanır. Əgər hər şey planlaşdırıldığı kimi getsə, Baltikyanı ölkələr (Latviya, Litva, Estoniya) yaxın illərdə bir deyil, üç LNG idxal terminalına sahib olmalı, onların tədarük təhlükəsizliyini əhəmiyyətli dərəcədə artırmalıdır.

Etnik ruslar bu gün Estoniya və Latviya əhalisinin təxminən dörddə birini, Litvada isə əhalinin təxminən 5 faizini təşkil edir. Bu icmaların əksəriyyəti İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Baltikyanı ölkələrə Sovet hakimiyyətinin qəsdən köçməyə məcbur etdiyi miqrantların nəsillərindən ibarətdir. Amma postsovet dövründə vəziyyət xeyli dəyişib. Həmin ilk məskunlaşanların nəvələri bu ölkələri özlərinə vətən hesab etməyə başlayıblar.

Moldova Müdafiə Nazirliyinin ABŞ-dan olan yüksək vəzifəli şəxslərin bəyanatlarını açıq şəkildə rədd etməsi qeyri-adi haldır. Nazirliyin sosial media hesabındakı qeydlərindən biri ABŞ Milli Kəşfiyyatının (DNI) direktoru Avril Hainesin sözləri ilə ziddiyyət təşkil edir. Çərşənbə axşamı (10 may) Senatın Silahlı Qüvvələr Komitəsinin dinləmələri zamanı çıxış edən Haines bildirib ki, Rusiya Donbas əraziləri ilə Moldovanın Dnestryanı bölgəsi arasında “quru körpüsü” yaratmağa çalışır. Moldova Müdafiə Nazirliyinin mətbuat xidməti “cəmiyyətdə narahatlıq və qorxu vəziyyətinin yaradılmasının” qarşısını almaq üçün milli mediadan “hər hansı fərziyyələrdən çəkinməyi” və “[…] Avril Hainesin bəyanatlarını kontekstdən çıxarmamağı” xahiş edib.

Rusiyalı şərhçilərin və rəsmilərin Qazaxıstanın Rusiyanın düşməninə çevrilməsi ilə bağlı fikirləri ölkələrinin Moskvanın növbəti təcavüz hədəfi ola biləcəyi ilə bağlı qazaxıstanlıları qorxudub və onları qəzəbləndirib. Qazaxıstanda çoxları düşünür ki, Rusiyaya düşmən olan onların ölkəsi deyil, Rusiya Qazaxıstanın düşməninə çevrilib. Uzun müddət Rusiyaya daha yaxın hesab edilən bu böyük Orta Asiya respublikasındakı bu cür diqqətəlayiq fikir dəyişikliyi orada bu yaxınlarda keçirilən küçə nümayişində daşınan lövhədə əks olunub. Plakatda sadəcə olaraq yazılmışdı: “Dünən Gürcüstan idi. Bu gün Ukraynadır. Sabah Qazaxıstan olacaq?”. Moskva Qazaxıstanın “ikinci Ukrayna” olma yolunda getdiyi barədə bəyanatlarla Qazaxıstanı qorxutmağa ümid edə bilər, lakin onun təxribat xarakterli ritorikası ikitərəfli münasibətlərdə əks təsir yarada bilər.

Rusiyanın Ukraynaya hücumu 1956-cı ildə İngiltərə və Fransanın Süveyş kampaniyasını xatırladır. İngiltərə və Fransanın alçaldıcı şəkildə geri çəkilməsi onların birinci dərəcəli güclər statusunun sona çatması, siyasi böhranların və müstəqillik hərəkatları üçün ərazi itirilməsinin çətin dövrünün başlanğıcı oldu.

“Mən burada dayanıb dürüst olmaq istəyirəm. Birdəfəlik kiminlə olduğuna özün qərar verməlisən”. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski Avropa İttifaqının (Aİ) iclasında etdiyi çıxışda Almaniyanı Ukraynada baş verənləri anlamadığına görə və xüsusilə Macarıstanı neytrallığına görə tənqid edib.

ABŞ Konqresində iki günlük, kəşfiyyat xidmətinin son illik təhdid qiymətləndirməsi ilə bağlı keçirilən iclas zamanı konqresmenlər ABŞ Kiber Komandanlığının rəhbəri və Milli Təhlükəsizlik Agentliyinin (NSA) direktoru general Pol Nakasona Ukraynada davam edən hücumda kiber əməliyyatların rolu ilə bağlı suallar ünvanladılar. Əsas diqqət Ukraynanın kritik infrastrukturuna qarşı Rusiyanın diqqətəlayiq strateji kiber əməliyyatlarının aşkar olmamasına yönəldilib.