Müharibədə asimmetriya yeni bir fenomen deyil. Tarixi olaraq müxtəlif hallarda müharibə edən dövlətlərin nisbi hərbi gücündə və strategiyasında ciddi fərqliliklərin olması müşahidə edilib. Lakin 11 sentyabrdan sonra (ABŞ-dakı terror hücumları) xüsusilə dövlət və qeyri-dövlət aktorları arasındakı müharibələr zamanı müharibənin özünün və təbiətinin dəyişdiyi müşahidə edilib. İstər partizan müharibəsi olsun, istərsə də terror, ya da qeyri-nizami müharibə və ya müharibənin hər hansı digər formaları, qeyri-ənənəvi vasitələr və taktikaların istifadəsi qeyri-dövlət qurumlarınınkı ilə sinonimləşdirilərək istifadə olunur. Bütün bunlar qeyri-dövlət aktorunun qeyri-mütənasib effekt əldə etmək üçün dövlətin zəifliklərini hədəf alan asimmetrik metodlardan istifadə etdiyi müharibəyə gətirib çıxarır.

(IV yazı. III yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

(III yazı. II yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

(II yazı. I yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

Bir müddət əvvəl İranın ən mühüm nüvə yanacağı istehsalı məntəqələrindən biri olan Natanz Nüvə Zavodunda partlayış baş verdi. İran hakimiyyəti əvvəlcə bu hadisəni sıradan bir qəza kimi qələmə verməyə çalışdı. Əslində dövlət televiziyası obyektin bir qədər zədələnmiş tərəfini göstərdi və zərərin böyük olmadığını bildirdi. Lakin peyk görüntüləri ortaya çıxanda və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin nəzarətçiləri onların bölgəyə göndəriləcəyini anlayanda səlahiyyətlilər dəymiş ziyanın ölçüsü ilə bağlı açıqlamalar verməli oldular. İran Atom Enerjisi Agentliyinin Mətbuat katibi Behruz Kəmalvəndi İRNA xəbər agentliyinə müsahibəsində bildirdi ki, hadisə qabaqcıl sentrifuqaların inkişafına həm keyfiyyət, həm də kəmiyyət baxımından təsir göstərəcək və sözügedən inkişaf proqramını ləngidə bilər. İranın Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının Mətbuat katibi Keyvan Xosrəvi verdiyi açıqlamada obyektdəki insidentin səbəbinin müəyyən edildiyini, lakin “təhlükəsizlik baxımından uyğun vaxtda” açıqlanacağını bildirdi.

Asimmetrik müharibə, müharibə edən tərəflər arasında güc balansının olmaması və ya onların hərbi texnologiya baxımından çox fərqlənməsi zamanı ortaya çıxır.

Asimmetrik müharibə, bir güc tərəfindən qəbul edilmiş elə qeyri-ənənəvi strategiya və taktikalardır ki, müharibə edən tərəflərin hərbi imkanları açıq bir şəkildə bərabər olmadığı təqdirdə və qarşılıqlı olaraq eyni cür hücumları yerinə yetirə bilmədikləri zaman düşmənə qarşı həyata keçirilir.

(III yazı. II yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

Çin üçün asimmetrik müharibə, müasir dövrdə uğurla tətbiq olunan, qədim kökləri olan bir taktikanı təmsil edir. Asimmetrik müharibə, Pekinin də gördüyü kimi, düşmən zəifliklərinə hücum etmək üçün öz güc və imkanlarından istifadə etmək deməkdir. Bunu etmək ərazi və taktikadan istifadə etmək, yeni və ya fərqli texnologiyaların tətbiqi ilə bağlı ola bilər.