Vladimir Putinin Ukraynadakı müharibəsi planlaşdırıldığı kimi getməyib. Sanksiyalar dərinləşdikcə və döyüş meydanında itkilər artmağa davam etdikcə, Rusiya lideri bir neçə ay əvvəl absurd görünən növbəti başağrısı ilə üzləşdi.

Qlobal informasiya cəmiyyətinə keçid şəraitində dövlətlər, cəmiyyətlər, biznes strukturları və fərdlər kiberfəzada informasiyanın və onun mənbəyinin həqiqiliyi, e-servislərdən təhlükəsiz istifadə, fərdi məlumatların qorunması, verilənlərin tamlığı və konfidensiallığı sahəsində kritik problemlərlə qarşılaşırlar. Daim yeni kibertəhdidlərin meydana çıxdığı və təkamül etdiyi mühitdə ölkələrin qlobal kibertəhdidlərə qarşı çevik, operativ kibertəhlükəsizlik strategiyalarına malik olması mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Co Bayden 2021-ci ilin yanvarında prezident vəzifəsinə başlayanda kibertəhlükəsizlik böhranı ilə üzləşdi. ABŞ Kəşfiyyat Birliyinə görə, təhlükə mühiti “kəskin” idi. Xarici düşmənlər “məlumat oğurlamaq, əhaliyə təsir etmək və sənayeyə, o cümlədən fiziki və rəqəmsal kritik infrastruktura zərər vermək üçün kiber əməliyyatlar”dan istifadə edirdilər. Bir ildən çox vaxt keçməsinə baxmayaraq, vəziyyət hələ də ağırdır. Yaxşı xəbər budur ki, Baydenin komandası bunun üzərində işləyir.

Tayvanın çip istehsal etmək üstünlüyünü aşındırmaq səyləri adanın müdafiəsi üçün silah təminatını müşayiət etməlidir.

Birləşmiş Ştatların çox böyük ordusu var - onun büdcəsi Çininkindən təxminən dörd dəfə çoxdur (buna baxmyaraq Çinin əhalisi 4 dəfə çoxdur və təxminən iki dəfə çox aktiv personal saxlayır). ABŞ-ın hərbi büdcəsi bütün Avropanın Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatına daxil olan ölkələrin ümumi büdcəsindən təxminən 2.5 dəfə çoxdur. Vaşinqtonun müdafiə büdcəsi Çin, Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya, Böyük Britaniya, Hindistan, Fransa və Yaponiyanın birləşmiş müdafiə büdcəsindən çoxdur. Bundan əlavə, bu nəhəng ordunun bir çox hərbçi qulluqçusu ölkədən kənarda xidmət edir.

(IX yazı. VIII yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

(III yazı. II yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

Xüsusilə regionumuzda və bütün dünyada qızğın münaqişələrin artması qeyri-sabitliyə, təhlükəsizlik mühitinin günü-gündən zəifləməsinə gətirib çıxarır. 2023-cü ilin qışının sonunda başlayan Ukrayna müharibəsi qlobal ekoloji, qida və enerji böhranlarını tətikləmə potensialı ilə davam edir.

Hərbi ünsürlərin üstün imkanlara sahib olması bu cür məqsədlərə çatmağın əsas mənbəyi olub.

Məlumata əsaslanan müharibə anlayışı obyektiv qanunauyğunluqlar yaratmaqla, kəşfiyyat analizində səhv ehtimalını minimuma endirməyə təsir etsə də, bu anlayışın özlüyündə idrak məhdudiyyətinə çevrilmə potensialının olduğunu da müəyyən etmək lazımdır.

Zaman-zaman ABŞ dollarının qlobal dominantlığının azalacağı, hətta yox olacağı ilə bağlı iddialı bəyanatlar və gözləntilər gündəmə gəlir. Lakin bu gözləntilər tezliklə öz yerini mövcud sistemə uyğunlaşmada nöqsanların aradan qaldırılması səylərinə verir.