Zaman-zaman ABŞ dollarının qlobal dominantlığının azalacağı, hətta yox olacağı ilə bağlı iddialı bəyanatlar və gözləntilər gündəmə gəlir. Lakin bu gözləntilər tezliklə öz yerini mövcud sistemə uyğunlaşmada nöqsanların aradan qaldırılması səylərinə verir.

(III yazı. II yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

Son beş il ərzində əksər amerikalı aparıcı jurnalistlərin və akademiklərin danışdığı “Böyük Güclər Yarışı”nın yeni dövrü başlayıb. Birləşmiş Ştatlarla (və onun müttəfiqləri) Çin və Rusiya arasında getdikcə daha mürəkkəb və narahatedici silahlı qarşıdurma var. 2022-ci ilin fevralında Rusiyanın Ukraynaya qarşı başlatdığı mahribə bizi 1991-ci ildə Soyuq Müharibənin sonunda yaranan gözləntilərimizin aldanma və axmaqlıq olduğu reallığına oyadıb. Demokratik ideyanın universal cəlbediciliyinin kortəbii olaraq xeyirxah Yeni Dünya Nizamının formalaşmasına imkan verməyəcəyi aydın deyil.

Hibrid müharibə kontekstində dezinformasiyanın istifadəsini başa düşmək üçün yeni qərar-analiz yanaşması lazımdır. Ukraynadakı müharibədə iki fərqli rəqabət aparan cəmiyyət var: açıq və qapalı. Bununla belə, bu rəqabətin kritik xüsusiyyətlərini tək bir təhlil çərçivəsində istifadə edərək başa düşmək mümkün deyil. Əvəzində müasir hibrid təhdidlərə güclü siyasət reaksiyası yaratmağa kömək etmək üçün çoxsaylı alətlər inteqrasiya edilməlidir.

Ukrayna xalqının cəsarəti və qətiyyəti sayəsində ölkənin suveren, müstəqil, Avropa demokratiyası kimi gələcəyi təmin edilir. Böyük çətinliklər var, lakin Ukrayna məğlub olmayacaq. İndi döyüşlər Ukraynanın sərhədlərini, Rusiya ordusunun və müharibədən sonra qalan rejimin vəziyyətini müəyyən etməkdir.

ABŞ Müdafiə nazirinin keçmiş köməkçisi Qrem Allison, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktoru Uilyam Börns və Milli Kəşfiyyatın direktoru Avril Haynes daxil olmaqla bir sıra milli təhlükəsizlik mütəxəssisləri həyəcan təbili çalmağa başlayıb. Onlar deyir ki, Bayden administrasiyasının Rusiyaya qarşı elan edilməmiş vəkalət müharibəsi ilə mübarizə qərarı Vladimir Putinin Ukraynada taktiki nüvə silahından istifadə etmək şansını xeyli artırır.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin qlobal qeyri-sabitliyin artdığı bir vaxtda Rusiyanın uzunmüddətli strateji hədəflərinin konturlarını cızaraq, imperiyanın bərpası ilə bağlı kəskin mənzərəni təqdim edib.

Ukraynada müharibənin sonu görünmədən uzanmaqda davam etdiyi bir vaxtda haqlı bir sual ortaya çıxır: Müharibə Rusiya prezidenti Vladimir Putinin devrilməsi ilə nəticələnəcək? Rusiya iqtisadiyyatının Qərbin sanksiyaları səbəbindən ciddi zərbə aldığını nəzərə alsaq, bu, düşünmək üçün ağlabatan sualdır. Qərbdə bir sıra səlahiyyətlilər açıq şəkildə bəyan ediblər ki, son məqsəd Putin rejiminin çökməsidir.

Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünün birbaşa nəticəsi olaraq, ənənəvi olaraq hərbi baxımdan bloklara qoşulmayan iki Skandinaviya ölkəsi indi soyuqqanlı, lakin qətiyyətli addımlarla NATO üzvlüyünə doğru yarışır. Birləşmiş Ştatlarla sıx əlaqələri olan güclü NATO tərəfdaşları, Finlandiya və İsveçin birlikdə NATO-ya üzv olması Avropanın təhlükəsizliyi üçün ciddi nəticə ola bilər.