Xüsusilə regionumuzda və bütün dünyada qızğın münaqişələrin artması qeyri-sabitliyə, təhlükəsizlik mühitinin günü-gündən zəifləməsinə gətirib çıxarır. 2023-cü ilin qışının sonunda başlayan Ukrayna müharibəsi qlobal ekoloji, qida və enerji böhranlarını tətikləmə potensialı ilə davam edir.

Müəyyən bir məhdudiyyət olmasa da, ümumiyyətlə qəbul edilir ki, kosmos atmosfer sıxlığının çox aşağı olduğu 80-100 km hündürlükdən başlayır. 100 km-də atmosfer sıxlığı dəniz səviyyəsindəki sıxlığın milyonda birindən azdır. Kosmosun həddi kimi qəbul edilən bu yüksəkliklərdə qravitasiya sürəti yer səthindəki səviyyəyə çox yaxın olduğu üçün kosmos sərhədində qalan cisim yenidən yerə düşəcək. Buna görə də kosmos həddini aşmaq kosmosda qalmağı təmin etməyəcək.

Üzən ernerji gəmilərini idarə edən Türkiyənin “Karpowership” şirkəti Cənubi Afrika enerji böhranı zamanı Türkiyə ilə Cənubi Afrika arasında inkişaf edən diplomatik və siyasi əlaqələri sürətləndirmək potensialına malikdir.

NASA rəsmiləri Marsın yaşayış mühitinin dörd kiçik otaq, idman zalı və yerə döşənəcək qırmızı qum ilə yaradılacağını, könüllülərin bu mühitdə bir il yaşayacağını, beləliklə də gələcəkdəki Mars missiyalarının necə olacağının araşdırılacağını açıqlayıblar.

İllərdir elmi fantastika ssenarilərinin əsas mövzusu olan robotlar bəzən Süni Zəkaya sahib “Android”, bəzən də sürü halında hərəkət edən mini robotlar kimi təsəvvür edilirdi. “Terminator” və ya “Matrix” kimi filmlərdə avtonom fabriklərdə özünü çoxaldan və dünyanı ələ keçirməyi planlaşdıran pis personajları canlandıran robotlar əslində insanların həyatında böyük rahatlıq təmin edə bilər.

Müxtəlif səviyyədə avtonomluğa malik Pilotsuz Uçuş Aparatları (PUA) dünyanın müasir ordularında istifadə edilən adi silahlara çevrilib. Müxtəlif hava, dəniz və yer formalarında insansız platformalar geniş spektrli rolları yerinə yetirmək üçün istifadə olunur. Bununla belə, Süni Zəka (SZ), robototexnika və məlumatların sintezi kimi yeni texnologiyalarda irəliləyişlər çoxlu sayda insansız sistemlərin koordinasiyalı və reaktiv şəkildə işləməsini təmin etməklə inqilab edə bilər. Əgər tam işlənib hazırlanarsa, bu konsepsiya dərin taktiki və strateji təsirlərə malik ola bilər; ola bilsin ki, 21- ci əsrdə müharibənin təbiətini dəyişəcək.

Dünyanın ikinci ən böyük kibertəhlükəsizlik klasteri 500 ən böyük qlobal kibertəhlükəsizlik firmasının 12 faizinə sahib olan İsraildir. Birincisi isə bu firmaların 32 faizinin yerləşdiyi San-Fransiskodur. Canlı innovasiya ekosistemi onlarla böyük şirkətə, 470 aktiv kibertəhlükəsizlik startapına, adambaşına düşən ən çox vençur kapitalına və güclü istedad fonduna malikdir. Artıq 2014-cü ildə İsrailin mülki kibertəhlükəsizlik ixracı Böyük Britaniyanın 2016-cı il üçün təyin etdiyi hədəfdən üç dəfə çox idi.

Son bəyanatlardan belə görünür ki, Zelenski Ukraynada müharibəyə son qoymaq üçün danışıq yolları axtarır. ABŞ-ın münaqişədə həlledici rol oynadığını nəzərə alsaq, Vaşinqton Ukraynanın sülh danışıqlarına nə vaxt və necə girəcəyinə qərar vermək üçün kifayət qədər təsir rıçaqına malikdir. Lakin Vaşinqtonun münaqişədəki məqsədləri bəlli deyil.

Ukraynanı fəth etmək planında uğursuzluğa düçar olan Vladimir Putin daha məhdud planlar qurdu: Şərqi Ukraynaya nəzarət. Lakin o, indi burada da uğursuzluğa düçar olur. Əsas müzakirə olunası suallar ondan ibarətdir ki, Putin bundan sonra nə edəcək və biz nə etməliyik?