Artıq Moskvanın Ukrayna müharibəsində tam səfərbərlik məsələsi müzakirə edilir – ANALİZ

Putin Ukraynada müharibəyə başlayanda o, Qərbdə çoxları kimi kampaniyanın sürətli olacağını və az sayda itkinin olacağını gözləyirdi. Lakin əməliyyat artıq üçüncü ayına qədəm qoyub və Rusiyanın döyüş itkiləri 70,000 və ya daha çox qiymətləndirilir, bu rəqəmlər Əfqanıstanda on illik döyüşlərdə Sovet itkilərindən çoxdur. Xüsusilə müharibə elan olunmadığı bir şəraitdə bu ölümlərin əvəzini çıxmaq asan deyil. Sülh dövründə çağırışçılar qanuni olaraq xaricə döyüşməyə göndərilə bilməz və döyüşməkdən imtina edən əsgərlər hətta cinayətdə ittiham edilə bilməzlər, buna baxmayaraq komandirlər onları cəbhəyə getmələri üçün qorxudurlar. Üstəlik, Kreml yeni könüllüləri işə götürməkdə çətinliklərlə üzləşir - onlara əvvəlkindən daha çox pul təklif etmək məcburiyyətindədir.

Müharibə elanı və ümumi səfərbərlik ilə Moskva daha böyük ordu toplaya və sərbəst və açıq şəkildə döyüşmək üçün çağırışçıları göndərə və ya getməkdən imtina edənləri cinayətlə cəzalandıra bilərdi. Moskva bundan sonra hərbi qulluqçuların xidmət müddətini də uzada bilər və bu yaxınlarda xidmət etmiş və hazır ehtiyatda olanlar kateqoriyasına daxil olanları geri çağıra bilər. Aydındır ki, yüksək çinli hərbçilərdən bəziləri Ukraynadakı rus bölmələrini gücləndirmək və bəlkə də oradakı müharibəni qalibiyyətlə yekunlaşdırmaq üçün belə rıçaqların olmasını istərdilər. Lakin bu, ciddi xərclər tələb edəcək. Bu cür addımlar Putinin müharibə aparmadığına dair təkidini şübhə altına alacaq. Həmçinin, bu təkliflər dərin populyarlıq qazanmayacaq və onları getdikcə aktivləşən əhaliyə sırımaq çətin olacaq. Bundan əlavə, bu eskalasiya Rusiyanın iqtisadi bərpası üçün son dərəcə mənfi nəticələrə səbəb olacaq, çünki bu, daha gənc və daha savadlı kadrların (Rusiya şirkətlərinin çox ehtiyac duyduğu şəxslər) müharibə səylərinə qurban verilməsinə səbəb olacaq.

İndiyə qədər Rusiya rəsmiləri xidmət üçün daha çox adam toplamağa çalışan, lakin hələ tam səfərbərliyi təmsil etməyən hərəkətlərlə məhdudlaşıb. Bəzi yerlərdə kazak bölmələri irəli çəkilir.

İndiyə qədər bu məsələyə ən çox diqqət yetirən Ukrayna və Qərb ekspertləri olub və bir çoxları deyirlər ki, Rusiya tam səfərbərlik olmadan uzun müddət ərzində Ukraynada kifayət qədər böyük ordu yerləşdirə bilməyəcək. Bununla belə, xaricdəki bu müzakirələrin Rusiya təhlükəsizlik ictimaiyyətində də əks-səda doğurduğuna dair artan sübutlar var. Və Rusiyada rəsmi müharibə elanı və kütləvi səfərbərliyə çağıranlar, görünür, artıq təkcə kənarda olan rəqəmləri deyil, həm də daha çox əsas səsləri ehtiva edirlər.

Fevralın 24-də Putin Ukraynaya kütləvi şəkildə yenidən müdaxiləyə başlayanda 2014-cü ildə Donbas seperatçılarının lideri İqor Strelkov Girkin kimi şəxslər iddia edirdilər ki, “(tam) səfərbərlik olmasa, Rusiya Federasiyasının bu müharibədə qalib gəlmək şansı olmayacaq. Belə olan halda Rusiya məğlubiyyətdən qaçmaq istəsə, cavab verməkdən başqa yolu qalmayacaq. Onun kimi bəziləri də o vaxtdan bu arqumentə inanırlar. Amma daha önəmlisi odur ki, əsas media orqanları da oxşar şeyləri təkrarlamağa davam edir.

Bu inkişafın ən bariz nümunəsi aprelin 16-da Moskvadan olan şərhçi Petr Akopovun hökumətə məxsus “RİA Novosti” xəbər agentliyi portalında dərc etdiyi məqaləsidir. O, açıq şəkildə deyir ki, “Rusiyada tam səfərbərlik elan olunmayıb: “Ölkənin səfərbərliyə ehtiyacı var, çünki biz müharibə dövründə yaşayırıq…Bu müharibə [xüsusi hərbi əməliyyatın] başa çatması ilə bitməyəcək: Qərb Rusiyanı təcrid etmək və əzmək məqsədi qoyub”. Akopov yazır ki, Moskva buna çoxlarının düşündüyündən daha uzun müddətə, cəmi bir neçə ay əvvəl tələb olunduğundan daha böyük ordunu yerləşdirməyə qadir sistem yaratmaqla cavab verməlidir.

Yüksək dairələrdən əhəmiyyətli dəstək olmasaydı, sözügedən agentlikdə belə bir məqalə çıxmazdı. Bu, nəbz yoxlama ola bilər, güman ki, yaxın gələcəkdə tam səfərbərlik elan etmək planları var.