Vaşinqton Rusiyaya Şimali Koreya kimi davrana bilməz – Ağ Ev “altdan almalı”dır?

Vaşinqton və onun NATO tərəfdaşları onların cəza tədbirlərinin Rusiya xalqına və ya qlobal iqtisadiyyata mənfi təsirinə demək olar ki, biganə yanaşırlar. Daha da pisi, onların strategiyasının müəyyən edilə bilən son nöqtəsi yoxdur. Nə Bayden, nə də hər hansı digər administrasiya rəsmisi “uğur”un nədən ibarət olacağını müəyyənləşdirməyə çalışmır. ABŞ və NATO liderləri Rusiyanın Ukraynadan işğalçı qüvvələrini çıxaracağı təqdirdə sanksiyaların qaldırılacağına (və ya hətta yumşaldılacağına) aydınlıq gətirməyib. Kiyev və Moskva sülh sazişi bağlasa belə, Qərbin Rusiyaya qarşı iqtisadi müharibəsinin dayanacağına dair heç bir işarə yoxdur. Bayden administrasiyası faktiki olaraq Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskiyə güzəştə getməməsi üçün təzyiq göstərir. Dövlət Departamentinin sözçüsü Ned Prays müharibənin Rusiya və Ukraynadan “böyük” olduğunu vurğulayıb: “Əsas məqam odur ki, burada hər yerdə universal tətbiq oluna bilən prinsiplər mövcuddur”.

ABŞ və NATO-nun siyasi bəyanatlarının mənası ondan ibarətdir ki, Rusiya təslim olmayınca cəzalı yanaşma qeyri-müəyyən müddətə qədər davam edəcək. Həqiqətən də, Baydenin bu yaxınlarda Vladimir Putini müharibə cinayətkarı kimi ittiham etməsini nəzərə alsaq, Putinin devrilməsindən başqa heç nəyin Qərbin qisas susuzluğunu yatıra bilməyəcəyi görünür.

Belə bir münasibət son dərəcə ağılsızlıqdır. Rusiyanın təslim olması və alçaldılmasında təkid faktiki olaraq Ukraynada müharibənin davam edəcəyinə zəmanət verir ki, bu da hər iki tərəfdən itkilərin sayının artmasına səbəb olur. Əldə ediləcək əhəmiyyətli faydalar olmasa, Kremlin kompromis sülh əldə etmək üçün az həvəsi olacaq. Əksinə, döyüşlər bitən kimi Rusiyanın beynəlxalq və siyasi statusunun bərpa olunacağına dair vəd Moskvanı güzəştə getməyə və tezliklə barışıq əldə etməyə sövq edəcək. Bu, xüsusilə doğrudur, çünki işğal Rusiya liderlərinin gözlədiyindən daha yavaş və daha baha başa gəlib.

Faciəvi Ukrayna münaqişəsinə gec deyil, tez son qoyulması ilə bağlı mülahizələrdən əlavə, Birləşmiş Ştatlar və onun müttəfiqlərinin daha çevik və barışdırıcı yanaşmanı mənimsəmələri üçün daha bir tutarlı səbəb var. Uzunmüddətli perspektivdə Rusiyanı diplomatik və iqtisadi cəhətdən təcrid etmək strategiyasının həyata keçirilməsi ABŞ-ın Şimali Koreyaya qarşı qətiyyən qeyri-qənaətbəxş nəticələr verən siyasətini təkrarlamağa çalışmaq deməkdir.

Şimali Koreyaya Şimali Koreya kimi davranmaq belə miyopik və əks-məhsuldar olub. Müvəffəqiyyətlə kiçik nüvə arsenalı və effektiv buraxılış sistemi inkişaf etdirən bir ölkəni təcrid etmək son dərəcə təhlükəlidir. Şimali Koreyanın ABŞ-ın materikinə çatmaq üçün kifayət qədər mənzilə malik olan raketinin yeni sınaq buraxılışı təcrid strategiyasının işləməməsinin son sübutudur. Dünyanın böyük güclərindən biri olan və artıq bir neçə min nüvə silahına malik olan bir ölkəyə eyni sərt, yanlış yanaşmanı tətbiq etmək daha pis olardı. Nə qədər qəzəbli olsalar da, Birləşmiş Ştatlar və müttəfiqləri Rusiyaya beynəlxalq pariya kimi baxmağa çalışmamalıdırlar.

Yaxşı xəbər odur ki, belə bir cəhdin də uğursuzluğa düçar olacağı şübhəsizdir. ABŞ və digər Qərb liderləri artıq məyusluq və qıcıqla reaksiya verirlər, çünki Çin, Hindistan və Cənubi Afrika kimi digər mühüm ölkələr Rusiya əleyhinə səlib yürüşünə qoşulmaqdan imtina ediblər. Onların bəziləri, hətta Rusiyanın işğalını açıq şəkildə pisləməkdən belə çəkiniblər. Maddi sanksiyaların həyata keçirilməsinə gəldikdə, müqavimət daha güclü və daha geniş yayılıb. Hudson İnstitutunun alimi Uolter Russell Mid kəskin fərqli cavabların uyğun xülasəsini təqdim edir:

Rusiya-Ukrayna müharibəsinin nəticələri qlobal siyasətə təsir etdiyinə görə, Qərb heç vaxt bu qədər sıx birləşməyib. Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatındakı müttəfiqlər, həmçinin Avstraliya və Yaponiya Vladimir Putinin müharibəsinə qarşı birləşib və İkinci Dünya müharibəsindən bəri ən genişmiqyaslı sanksiyalar üzərində əməkdaşlıq edirlər.

ABŞ və NATO liderləri dərindən nəfəs almalı və Qərbin Rusiya ilə münasibətlərini tez bir zamanda normal vəziyyətə gətirmək üçün strategiya hazırlamalıdırlar. Bu dəyişiklik Ukraynada döyüşlər bitməzdən əvvəl də bəzi sanksiyaların yumşaldılmasını ehtiva edə bilər. Hər şeydən əvvəl NATO hökumətləri Kremlə mesaj verməlidir ki, Qərbin uzunmüddətli strategiyası “Soyuq Müharibə 2.0”a uyğun gəlmir. Belə miyopik, qarşıdurma yanaşması təkcə qlobal iqtisadiyyata qalıcı ziyan vurmayacaq, həm də fəlakətli hərbi toqquşma şansını xeyli artıracaq. İstər-istəməz Rusiya beynəlxalq sistemin əsas oyunçusudur və bundan sonra da olacaq. Qərbin Şimali Koreyaya tətbiq etdiyi kimi Rusiyaya yanaşması mümkün deyil.