ABŞ XTQ Çin üzərində üstünlük istəyir – Çıxış yolu Süni Zəkadır?

ABŞ ordusu və kəşfiyyat ictimaiyyəti artıq onilliklərdir ki, bu texnologiyadan istifadə edir və getdikcə daha çox yayılır. Böyük Güc Rəqabətinin (ABŞ və onun yaxın rəqibləri olan Çin və Rusiya arasında təsir, təzyiq və resurslar uğrunda mübarizə) açıq-aşkar qayıdışı ilə ABŞ ordusun SZ texnologiyalarına daha çox sərmayə qoyur.

Süni Zəka nədir?

Süni Zəka (SZ) insan şüurunun problem həll etmə və qərar qəbul etmə qabiliyyətlərini simulyasiya etmək, insanların idrak yükünü yüngülləşdirmək, daha tez qərar qəbul etmək və sonrakı hərəkətləri təmin etmək üçün kompüterlərdən və maşın öyrənməsindən istifadə edir.

İndiki vaxtda, informasiyanın həddən artıq çox olduğu bir dövrdə, ordu və kəşfiyyat cəmiyyətinin həll etməli olduğu məsələ, əvvəllər olduğu kimi işləmək üçün çox az məlumatın olması deyil, əksinə, vacib olanı tapmaq və istifadə etmək üçün bütün mövcud məlumatları necə emal etməkdir.

Məhz burada SZ filtrləmə və seçim missiyasının planlaşdırılması vasitəsi kimi komandirlərə, qərar qəbul edənlərə və qoşunlara işlərini yerinə yetirmək və lazım olan yeganə məlumatı təmin etmək üçün sadəcə məlumatları “süzə” bilər. Bu, şübhəsiz ki, yüksək gözləntidir, lakin düzgün yanaşma və prioritetlərlə həyata keçirilsə daha effektiv olar.

Süni Zəka və Xüsusi Əməliyyatlar

SOCOM-un komandiri general Riçard Klark, ABŞ-ın xüsusi əməliyyatlarının gələcəyinin “Delta Force” operatoru ilə deyil, klaviatura arxasındakı kiber komando ilə ola biləcəyini düşünməklə yanaşı SZ və kibermüharibənin əhəmiyyətini vurğulayır.

Pentaqon daxilində SOCOM SZ tətbiqində hər zaman öndə olub. Məsələn, ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Xüsusi Müharibə Komandanlığı (WARCOM) SEAL və SWCC operatorlarını daha effektiv etmək yollarını tapmaq üçün SZ-dən istifadə edir, Dəniz Piyadalarının Xüsusi Əməliyyatlar Komandanlığı (MARSOC) isə Gələcək Dəniz piyadaları kadrlarını daha yaxşı seçmək və qiymətləndirmək üçün SZ texnologiyasını tətbiq edib.

“MarkPoint Technologies”də tərəfdaş və baş əməliyyatlar üzrə məsləhətçi Herm Hasken “Sandboxx News”a bildirib ki, SZ komandir və ya operator üçün qərarlar qəbul etməməli, onlara daha yaxşı qərarlar qəbul etməkdə kömək etməlidir. Məhz bu amil bir çox insan tərəfindən qarışdırılır.

“MarkPoint Technologies” operatorun ABŞ hökumət tərəfdaşlarına yaxınlıqda aşkar edilmiş siqnalları emal edən və paylayan bədənə taxılan sensorlar təqdim edir. Taktiki sahədə tətbiq edilən belə təkmil hesablama xüsusi operatorlara üstünlük verir və onları daha effektiv edir.

“Bəzi hallarda, SZ operatorun idrak yükünü azaltmaq üçün çox sadə tapşırıqları emal etməyə və yerinə yetirməyə kömək edə bilər - sizin üçün bəzi işlər görür, beləliklə, siz bu barədə narahat olmağa, məlumat qəbul etməyə və məna axtarmağa zaman sərf etməyəcəksiniz”, - deyə Hasken qeyd edib.

SOCOM öz SZ imkanlarını təkmilləşdirmək üçün özəl sənaye və akademiya ilə əməkdaşlıq edir. SOCOM və Massaçusets Texnologiya İnstitutu (MIT) arasında onlayn kurs əməkdaşlığı bu təbliğat işinin bir hissəsidir. Kursun açılışında Klark bildirib ki, SZ və məlumatlara əsaslanan texnologiya SOCOM-un rəqibləri üzərində keyfiyyət üstünlüyünü qorumaq və həmçinin komandolarının yenilənmiş Böyük Qüvvət Müsabiqəsi üçün hazır olmasını təmin etmək üçün hazırlığın tərkib hissəsidir.

Bununla belə, SOCOM və həqiqətən də Pentaqon yüksək istedadlıları cəlb etməkdə çətinlik çəkir. Bu yaxınlarda keçirilən Qlobal SOF Fondunun forumunda Birgə SZ Mərkəzinin baş texniki direktoru Nand Mulçandani bildirib ki, əmək haqqı, yerləşmə və hərbi həyatla bağlı lazımi narahatlıqlar var.

“SOCOM və JSOC daha çox məlumat analitikasına və emalına ehtiyac duyur. Məsələn, İsraildəki “Dəmir Günbəz” sistemini götürək.

“Ona lazım olan yeganə məlumat raketin havada olması, İsrailə doğru yönəlməsi və onu tutaraq məhv edə bilməsidir. Bu, aşkar etmək, görmək və dayandırmaq üçün ehtiyac duyulan yeganə SZ-dir. Əgər SZ operator üçün eyni şeyi edə bilirsə, mənim istədiyim SZ budur. Mən əsasən eyni funksiyanı yerinə yetirməliyəm: məndən sonra nə gəlir, mən onunla harada qarşılaşmalıyam və bunu necə dayandırmalıyam?”, - deyə Hasken əlavə edir.

SZ həm daxili, həm də xarici zəifliklərdən məhrum deyil. Düşmənin müdaxiləsi və hücumları SZ-yə əsaslanan silah sistemləri və texnologiyalarına mane ola bilər, sadə kodlaşdırma xətası və ya məlumatlara nəzarət isə eyni nəticəni verə bilər və ərazidəki qoşunlar üçün potensial ağır nəticələrə səbəb ola bilər. Məsələn, bir proqramçı hədəf məqsədlər və insanların xüsusi üzlərini axtarmaq üçün SZ-ni öyrədə bilər, lakin bu üzlərdə kiçik, qəsdən edilən dəyişikliklər, insanlar fərqi asanlıqla anlamasalar belə, onu yanlış istiqamətə yönəldə bilər.

Yaxın rəqibləri üzərində hərbi üstünlüyünü qorumaq üçün ABŞ ordusu və onun xüsusi əməliyyat qüvvələri Süni Zəkaya sərmayə qoymağa davam edir. Onun ərazidə əməliyyat və taktiki üstünlüklərə çevriləcək real məqsədlərə malik olması isə ən önəmli şərtlərdən biridir.