DARPA-nın "Squad X" proqramı - Süni Zəkaya sahib "sürü" əsgərlərə kömək edəcək

Rəssamın nəzərində insanlar və texnologiyaların qarşılıqlı əlaqəsi

Orduya kömək

Müasir döyüş meydanında əsgər və ordu bölmələri həm artıq məlum olan, həm də tamamilə yeni çağırışlar və təhdidlərlə qarşılaşır. Hərbçilər vacib situasiya biliklərini qorumalı, digər bölmələr və komandanlıq ilə əlaqə saxlamalı, müxtəlif istiqamətlərdən hücumları dəf etməli, bunlarla bərabər elektron və ya kiber sistemlərdən də istifadə etməlidirlər. Nəhayət, döyüşçülər bu vəzifələri icra etmək üçün silah, döyüş sursatı və müxtəlif avadanlıqlar daşımalıdırlar.

Uzun müddətdir ki, vəzifələrin həyata keçirilməsini müxtəlif texniki vasitələrdən istifadə etməklə sadələşdirmək təklif olunur. Hədəflərin aşkarlanması və atəşlə məhv edilməsi üçün müxtəlif yerüstü və hava pilotsuz sistemləri çoxdan istifadə edilir. Müxtəlif əmlakların daşınması üçün kompakt nəqliyyat vasitələri də hazırlanır. "Squad X" proqramı qabaqcıl texnologiyalardan istifadə edərək bu fikirlərin daha da inkişaf etdirilməsini təklif edir.

Proqram yeni pilotsuz sistemlərin yarana biləcəyi əsas texnologiyalar dəstini inkişaf etdirməyi təklif edir. Xüsusi yeniliklər sayəsində həm insanla, həm də avtonom şəkildə işləmək mümkün olacaq. Bundan əlavə, pilotsuz nəqliyyat vasitələri qruplarının səmərəli avtonom işləməsi təmin edilməlidir. Əslində, burada süni zəka sistemlərinin inkişafı və tətbiqi barədə danışırıq.


"Squad X" sistemi 2019-cu ilin iyul ayındakı sınaqlarda. Döyüşçülər arxasında ASSAULTS çantası, uzaq sol tərəfdə isə BEAM robotudur

Proqramın əsas iştirakçısı DARPA rəhbərliyidir. Sənaye "Lockheed Martin" və CACI şirkətləri tərəfindən təmsil olunur. Onlar bu yaxınlarda yaradılan həllər əsasında qurulan yeni növ avadanlıq və texnologiyaları hazırlayaraq sınaqdan keçirib.

İşlər ABŞ ordusu və Dəniz Piyada Korpusunun (DPK) maraqları naminə aparılır. Yeni texnologiyanın ortaya çıxması həm yükün bir hissəsini döyüşçülərdən uzaqlaşdıracaq, həm də düşmən üzərində müəyyən üstünlüklər təmin edəcək.

Məqsəd və vəzifələri

DARPA "Squad X" proqramının əsas məqsədi sonradan qəbul üçün uyğun avadanlıqların real modellərinin yaradılması üçün süni zəka texnologiyalarını inkişaf etdirməkdir. Burada lazımi imkanlara və məhdud ölçülərə malik proqram və aparat sistemlərindən bəhs edilir, bu SZ imkanına malik kompüterlər yerüstü və hava platformalarında quraşdırılacaq.

SZ əsasında avadanlıqların "sürü"də fəaliyyəti üçün alqoritmləri də işləyib hazırlamaq vacibdir. Pilotsuz nəqliyyat vasitələri həm insanın əmri ilə, həm də avtonom şəkildə hərəkət etməli olacaq və bütün hallarda onlar vəziyyəti təhlil etmək və digərləri ilə birlikdə hərəkət etmək bacarığına ehtiyac duyacaqlar. Qruplarda çalışmaq qabiliyyəti canlı döyüşçülərlə ünsiyyət qurarkən daha faydalı olacaq.


BEAM iri planda

Yeni texnologiyalar sayəsində Squad X "sürüsü"nün gələcək üzvləri geniş döyüş və köməkçi vəzifələri həll edə biləcəklər. Eyni zamanda, onlar həm insanın iştirakı ilə, həm də bölmənin ümumi döyüş effektivliyini artıran bir neçə xarakterik imkanlara sahib olacaqlar.

Əvvəlcə SZ ilə bir sıra kəşfiyyat vasitələrini özündə birləşdirən "sürü" yaratmaq planlaşdırılır. Yerdə və havada hərəkət edərək onlar vəziyyəti öyrənəcək, məlumatları emal edəcək, görünən obyektləri müəyyənləşdirəcək və məlumatları əsgərlərə ötürəcək. Avtonom kəşfiyyatçılar aşkarlanan obyektlərin təhlükə dərəcəsini də müəyyənləşdirəcək və döyüşçülərin diqqətini onlara cəlb edəcəklər.

"Sürü" hədəf təyinetmə və atəş dəqiqliyini artıracaq. Bu isə bölmənin döyüş effektivliyinin artmasına və sursat istehlakının azalmasına gətirib çıxaracaq, nəticədə isə əsgərlərə və onların avtonom nəqliyyat vasitəsində olan yükü də azalacaq. Bölmə təhdidləri vaxtında müəyyənləşdirərək onlara cavab verə biləcək. SZ-yə malik kəşfiyyatçı, pusqunu aşkarlayacaq və ona qarşı mübarizədə hərbçilərə kömək edə biləcək. Nəhayət, bu aparatlar bölmənin təhlükəsiz hərəkəti üçün etibarlı yol da açacaq.


ASSAULTS dəsti digər əsgər avadanlığı ilə birlikdə

Süni zəkaya sahib "sürü"lərin yaradılması naviqasiya, rabitə və idarəetmə cihazlarına qarşı xüsusi tələblər yaradır. İnsanlar və avtonom nəqliyyat vasitələri olan bir bölmə, fərqli şərtlərdə, o cümlədən düşmən radioelektron mübarizə vasitələrindən istifadə edərkən və ya naviqasiya peyklərindən siqnallar olmadıqda belə daim döyüşə hazır vəziyyətdə olmalıdır.

Hazırda "Squad X" layihəsi çərçivəsində SZ-yə malik "sürü" platformaları yalnız kəşfiyyat və canlı əsgərlərin döyüş fəaliyyəti çərçivəsində əlaqələndirilir. Bu proqramın pilotsuz nəqliyyat vasitələri heç bir silah daşımayacaq. Bəlkə də gələcəkdə tam həcmli döyüş sistemləri görünəcək, lakin bu artıq başqa bir proqramın tərkib hissəsi olacaq.

İmkanların nümayişi

"Squad X" proqramının bu günə qədərki nəticəsi poliqon sınaqları üçün hazırlanan müxtəlif avadanlıq və texnikalardır. DARPA və müdafiə təşkilatları mövcud inkişaflardan istifadə edərək müxtəlif məqsədlər üçün bir sıra məhsullar yaratdılar, onların köməyi ilə indi texniki həllər də hazırlanır.


Döyüşçü pilotsuz uçuş aparatlarının əldə etdiyi kəşfiyyat məlumatı ilə tanış olur

Pilot "sürü" layihəsinə CACI tərəfindən hazırlanan yerüstü pilotsuz nəqliyyat vasitəsi BEAM (BITS Electronic Attack Module - BİTS Elektron Hücum Modulu) daxil edildi. Yüksək keçiciliyə malik və təkərli şassi üzərində hazırlanan maşın müxtəlif sensorlar dəsti və videosistemlərə malikdir.

Modul kompüter və rabitə vasitəsi ilə təchiz edilir. BEAM kəşfiyyat üçün nəzərdə tutulur. Bundan əlavə onun REM cihazları mövcuddur, gələcəkdə isə onlardan informasiya şəbəkələrinə müdaxilə etmək üçün istifadə edilə bilər.

Kəşfiyyat helikopter tipli pilotsuz uçuş aparatından həyata keçirilə bilər. Məhdud daşıma qabiliyyətinə görə o mürəkkəb avadanlıqları götürə bilmir.

"Lockheed Martin" əsgərləri təchiz etmək üçün ASSAULTS (Augmented Spectral Situational Awareness and Unaided Localization for Transformative Squads- Genişlənən Spektral Vəziyyət Şüuru və Transformativ Heyətlər üçün Silahsız Yerləşdirmə) dəstini də inkişaf etdirib. Buraya rabitə vasitələri, texnikalarla qarşılıqlı əlaqə üçün idarəetmə pultu və s. aiddir.

Əsgər üçün bütün avadanlıqlar bir ədəd çantaya yığılır. Bölmə şəxsi heyətini və dronlarını daşımaq üçün oturacaqları olan baqqi tipli ərazi vasitəsindən istifadə edir. Elektronika və rabitə avadanlıqlarının bir hissəsi də maşında yerləşdirilir.


Kompleksin avadanlığı ilə baqqi

"Squad X" pilot kompleksinin ilk sınaqları ötən ilin noyabr ayında Kaliforniya poliqonlarından birində baş tutub. Texnika əsas funksiyalarını göstərib və gələcək inkişafının prinsipial mümkünlüyünü təsdiqləyib. SZ istifadəsi və "sürü" imkanları ilə əlaqəli çətin vəzifələr bu sınaqlarda yoxlanılmadı.

2019-cu ilin iyul ayında DARPA yeni sınaqlar keçirdi. Şəhər infrastrukturunu təqlid edən poliqon meydançası şəraitində xüsusi avadanlıqla təchiz edilən bölmə kəşfiyyat apararaq döyüş-təlim tapşırığını yerinə yetirir. İddia olunurdu ki, "sürü" özünü yaxşı tərəfdən göstərib və vəzifələrini öhdəsindən gəlib, lakin texniki xarakterli detallar açıqlanmadı. Eyni zamanda, avadanlıqların inkişafının davam etdirilməsi zəruriliyi də qeyd edildi.

Gələcək üçün layihə

DARPA, "Lockheed Martin" və CACI artıq yeni layihə və avadanlıqların ərazi sınaqlarının iki mərhələsini həyata keçirib, bunun nəticələri əsasında layihənin inkişafı da davam edir. Yaxın gələcəkdə yeni sınaqların mümkün qədər döyüşə yaxın şəraitdə keçiriləcəyi gözlənilir. "Squad X" layihəsi mürəkkəbliyi ilə fərqlənir, buna görə gələcəkdə yeni sınaq və testlərə ehtiyac yarana bilər.


DARPA-nın mövcud "Squad X" layihəsinin əsas nəticəsi insanlarla və bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqə qura bilən müxtəlif tipli avtonom maşınlar yaratmaq üçün tələb olunan texnologiyalar və həllər təqdim etmək olacaq. Bu cür inkişaflar istənilən yeni layihələrdə istifadə edilə bilər.

Sınaqlarda istifadə olunan təcrübə qurğuları hərbçilərin tələblərinə cavab verir. Bunların sayəsində ASSAULTS, BEAM və s. kimi məhsullar nəqliyyat funksiyaları olan çoxməqsədli kəşfiyyat və məlumat kompleksi olaraq silahlanmaya qəbul edilə bilər.

Gələcəkdə yeni kəşfiyyat sistemlərinin inkişafı və informasiya dəstəyi, həmçinin silah daşımaq və istifadə etmək imkanına malik digər komplekslərin görünməsi də istisna edilmir.

Bununla birlikdə, layihə iştirakçılarının əsas vəzifəsi bu cür sistemlərin yaradılması üçün əsas həllərin axtarışı və inkişafıdır. Müəyyən nailiyyətlər əldə olunub, lakin layihənin hələ başa çatmasına hələ çox qalıb. Buna baxmayaraq, DARPA mütəxəssisləri qətiyyətlidir və layihəni məntiqi sonluğa çatdırmaq niyyətindədirlər. Bundan sonra orduda və DPK-da istifadə üçün yaralı və tam həcmli nümunələrin hazırlanmasına başlanacaq.