Aprelin 26-da Varşavada “Belarus Analytical Workroom” qeyri-hökumət təşkilatının rəhbəri Andrey Vardomatski öz qrupunun martın ortalarında 1000 belarus arasında keçirdiyi telefon sorğusunun nəticələrini açıqlayıb. Sorğuda iştirak edənlərin yalnız 24 faizi Ukraynada müharibənin başlamasında Rusiyanın məsuliyyət daşıdığını bildirib. 20 faiz ABŞ-ı, 18 faiz Ukraynanı, 12 faiz Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatını (NATO), 2 faiz isə Avropa İttifaqını ittiham edib. Başqa sözlə, 52 faiz günahı Qərb və Ukraynanın boynuna atıb. Ancaq bir az fərqli sorğu göstərdi ki, 50 faiz Rusiyanın hərəkətlərini bəyənmir, 43 faiz isə onları bəyənir. Müqayisə üçün qeyd edək ki, hələ 2014-cü ildə belarusların 60 faizindən çoxu Rusiyanın Krımı ilhaqını dəstəkləyib.

Vaşinqton məlumat, kiber və texnologiyanı Yaxın Şərqdəki xarici siyasətinin mərkəzinə inteqrasiya etməlidir. Hazırda Birləşmiş Ştatlar Yaxın Şərqi özünün əsas maraq mərkəzi kimi prioritetləşdirir və bütün dünyada strateji diqqətini əsas yüksələn rəqibi Çinə yönəldir. Çinin aparıcı geostrateji təsir alətlərindən biri Pekinin texnologiya və innovasiya siyasətindən istifadə etməsidir. Pekinin geotexnoloji təsiri demək olar ki, indiyədək görünməyən və ənənəvi hərbi ekspansionizmdən istifadə etmədən Çini qlobal geosiyasətdə əhəmiyyətli oyunçu kimi yerləşdirməyi hədəfləyir. Pekin aktiv 5G diplomatiyası, texnologiya infrastrukturu və təhsili vasitəsilə geotexnoloji təsir yaradır.

Bir müddət əvvəl Peyk Əleyhinə Silahların (PƏS) sınaqdan keçirilməsi tərksilah tərəfdarları olan şəxslər arasında müzakirələrin mərkəzi hissəsində idi. Onlar kosmosun döyüş meydanına çevrilməsi və bəşəriyyət üçün yararsız hala salınmasından narahatlıqlarını ifadə ediblər.

Fevralın 24-də Moskvanın Ukraynaya qarşı başladığı müharibə Rusiyanın militarizminin və müstəmləkə ekspansiyasına meylinin aradan qalxmadığını əyani şəkildə nümayiş etdirdi. Bu da öz növbəsində iqtisadi artımın və böyük beynəlxalq təşkilatlara daxil olmanın Rusiyaya sabitlik və normallaşma gətirəcəyi fikrini dəstəkləyən arqumentlərin böyük ölçüdə iflasa uğradığını göstərir.

Hibrid müharibə kontekstində dezinformasiyanın istifadəsini başa düşmək üçün yeni qərar-analiz yanaşması lazımdır. Ukraynadakı müharibədə iki fərqli rəqabət aparan cəmiyyət var: açıq və qapalı. Bununla belə, bu rəqabətin kritik xüsusiyyətlərini tək bir təhlil çərçivəsində istifadə edərək başa düşmək mümkün deyil. Əvəzində müasir hibrid təhdidlərə güclü siyasət reaksiyası yaratmağa kömək etmək üçün çoxsaylı alətlər inteqrasiya edilməlidir.

Təhlükəsizlik varlıqla əlaqəli bir fenomendir. O, bəşəriyyətin sosioloji inkişafından asılı olaraq, birgəyaşayışının hər mərhələsində və hər səviyyədə - fərd, tayfa, qəbilə, tayfa, cəmiyyət, millət, beynəlxalq cəmiyyət, imperiya, dövlət, milli dövlət, beynəlxalq və qlobal güclər və s. - müxtəlif yollarla həmişə var olub. Bu mənada Kaufmanna görə təhlükəsizlik “sosial söz simvolu” və ya azadlıq, demokratiya və ədalət kimi “böyük sözlər” (idees directires) kateqoriyasına daxildir.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin aprelin 27-də Polşa və Bolqarıstana təbii qaz tədarükünü dayandırarkən yenə səhv hesablama apardı. İndi Rusiya hər iki ölkənin qaz bazarlarını itirib, çünki onlar Rusiyanın enerji təchizatından həmişəlik ayrılmağa hazırlaşırlar. Qaz ixracının qəfil kəsilməsinə rəsmi səbəb kimi Polşa və Bolqarıstanın Rusiya qazının pulunu rublla ödəməkdən imtina etməsi göstərilib. Lakin Kremlin qaz ödənişləri ilə bağlı qərarı, xüsusilə Putinin ABŞ və onun müttəfiqlərinin “qeyri-dost hərəkətlərinə” cavab olaraq iqtisadi tədbirlər haqqında 1 mart tarixli fərmanına əsaslanır. Aydındır ki, Polşa Ukraynaya göstərdiyi kritik hərbi yardıma görə cəzalandırılıb, Bolqarıstana isə silah göndərməkdən çəkinməsi ilə bağlı xəbərdarlıq edilib.

Rusiyanın Ukraynadakı döyüş itkiləri, builki yaz çağırışı ilə bağlı problemlər, könüllülərin cəlb edilməsində çətinliklər və müharibə elan olunmadığı halda əsgərləri ölkə xaricində döyüşməyə məcbur edən zaman yaranan çətinliklər Vladimir Putinin Ukraynadakı “xüsusi hərbi əməliyyatı”nın hazırkı kadr və resurs səviyyəsi baxımından nə dərəcədə davamlı olacağı ilə bağlı sualları daha da artırır. Buna cavab olaraq, Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov Moskvanın 9 May Qələbə Günü qeyd etmələrindən ümumi səfərbərlik elan etmək və ya hətta rəsmən müharibə elan etmək üçün istifadə etməsi təkliflərinin “cəfəngiyyat” olduğunu bildirib. Yenə də istəmədən onun sözləri həm Moskvanın son bir neçə həftə ərzində qismən səfərbərlik istiqamətində atdığı addımlara daha çox diqqəti cəlb etmək, həm də ölkənin bu cür tədbirlər görməkdən başqa çarəsinin olub-olmaması barədə Rusiya daxilində söz-söhbətlərə təsir edib.

ABŞ və Avropadakı analitiklər və ekspertlər Ukraynanın Rusiyaya qarşı müharibədə qalib gələcəyinə getdikcə optimist yanaşırlar. Onlar həmçinin Bayden administrasiyasını Ukraynanın qələbə şanslarını artırmaq üçün Kiyevə hərbi texnika axınını artırmağa sövq edirlər. Mayın 2-də “Washington Post” qəzetinin məqaləsində Xarici Əlaqələr Şurasının baş əməkdaşı Maks Boot iddia edir ki, Birləşmiş Ştatlar Ukraynanı “qazanmaq üçün lazım olan hər cür silahla” təmin etməlidir. Botun fikrincə, administrasiya Vladimir Putinin eskalasiya hədələrinin Vaşinqtonu bu hərəkət kursundan çəkindirməsinə imkan verməməlidir.

Bu gün tez-tez vurğulanır ki, dövlətlər rəqabətli geosiyasi bloklara bölünür. Lakin bu müşahidə müəyyən izah tələb edir. Bunun baş verdiyini və ya hətta coğrafiyası, funksiyası və ya hər ikisinin kombinasiyası ilə müəyyən edilə bilən blokların digər bloklara ciddi şəkildə qarşı çıxmaq əvəzinə kəsişdiyini söyləmək kifayət deyil. Bunları necə və buna görə də niyə etdiklərini başa düşmək lazımdır.

Valday Klubunun illik konfransı əvvəllər Rusiya elitası ilə əlaqələri olan və prezident Vladimir Putinin ənənəvi çıxışından Moskvanın xarici siyasətində yeni tendensiyalar və ambisiyaları eşidəcəklərini gözləyən Qərb və beynəlxalq ekspertlərin qala-toplanışı idi. Bu il isə bir neçə veteran Moskvaya gəlməyi seçdi və “İmperial” mehmanxanasının salonları, əsasən, Putinin anti-imperialist ritorikasının rezonans doğuracağı gözlənilən Qlobal Cənubdan gələn yeni qonaqlarla dolu idi. Kremlin məzmunca zəngin kimi satmağa çalışdığı nitq üzərində yalnız dərin araşdırmalar onun bütün əhəmiyyətini aydınlaşdıra bilər. “İkinci Dünya Müharibəsinin bitməsindən bəri ən təhlükəli onilliyin” başlandığını etiraf edən Putin dünyanı bu təhlükəli reallığa saldığına görə günahı öz boynuna götürmədi, onu birbaşa Qərbin üzərinə atdı.