Fevralın sonlarında Moskva qonşu Ukraynaya kütləvi hücuma başladığı bir vaxtda Rusiyada, Ukraynada və hətta xaricdə çoxlu təbliğatçılar, jurnalistlər və rəsmilər köhnə, tanış mövzudan danışmağa başladılar: qorxmaz və amansız qüvvə olan çeçenlər.

Fevralın 24-də səhər saatlarında prezident Vladimir Putin Ukraynada “xüsusi hərbi əməliyyat” elan etdi və on minlərlə rus əsgəri və tankı Ukraynaya göndərildi, bundan əvvəl dənizdən, qurudan və havadan aviabazalara, radarlara və digər həyati vacib infrastruktura raket zərbələri endirildi.

Rusiyanın Ukraynaya hücumunun ilk günlərindən müharibə əleyhinə aksiyalar Rusiyanın bütün böyük şəhərlərini bürüdü. Demək olar ki, hər gün aksiya keçirilir. Vətəndaş hüquqları fəallarının məlumatına görə, fevralın 24-dən 27-dək 80-dən çox şəhərdə 5935 nəfər həbs edilib. Buna baxmayaraq, rusların əksəriyyəti müharibəni aktiv şəkildə dəstəkləməsələr də, ən azı bunu zəruri və qaçılmaz hesab edirlər. Son bir həftə ərzində ekspertlər həm Rusiyada, həm də xaricdə yaşayan onlarla rusiyalı dissidentlə danışırlar. Onların hamısı dostlarının və tanışlarının təbliğata inandıqlarını və fikirləri dəyişməyin mümkünsüz olduğunu deyirlər.

Rusiya ilə Qərb arasında yaranan qarşıdurmanın mühüm xüsusiyyətlərindən biri vasitələr və məqsədlər arasında uyğunsuzluqdur. Vasitələr iqtisadi sanksiyalar və hərbi yardımlardır, məqsəd isə Rusiyanın Ukraynaya qarşı başlatdığı müharibədə məğlubiyyətidir. Rusiyada rejim dəyişikliyi də daxil olmaqla, bir sıra digər mümkün məqsədlər də ola bilər, ancaq hələlik əsas məqsəd Rusiyanın Ukraynaya hücumunda hərbi qələbə qazanmasının qarşısını almaqdır. Bununla belə, mövcud vasitələr fəlakətli olsa da, demək olar ki, gözlənilən məqsədə çatmayacaq.

ABŞ Rusiyanın 22 müdafiə şirkətinə qarşı sanksiya tətbiq edib

“Telegram” kanalında triumfalist yazılara əsaslansaq, Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsinin ilk həftəsonunun Çeçenistan rəhbəri Ramzan Kadırovun “qələbəsi” ilə başa çatdığını görərik. Fevralın 25-də, kütləvi döyüşlərin başlanmasının ertəsi günü o, Qroznıda Çeçenistan liderinə de-fakto sadiq olan yüksək təlim keçmiş təhlükəsizlik qüvvələrinin gücünü nümayiş etdirmək məqsədi daşıyan mitinqə liderlik edib. İddialara görə, respublikadan olan 10 000-dən çox adam Ukraynaya göndərilmək üçün “könüllü” olub. Kadırov, hətta Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskini Rusiya prezidenti Vladimir Putinin istəklərinə boyun əyməsə, əlavə 70 min hərbçi göndərəcəyi ilə hədələyib. Çeçenistanın baş müftisi Salah Mejiyev əməliyyatı “cihad” elan edib.

“Müharibə” sözü hazırda Rusiyanın Ukrayna ilə bağlı rəsmi diskursunda qadağan edilib. Lakin əslində prezident Vladimir Putinin göstərişi ilə fevralın 24-də səhər tezdən başlayan “xüsusi hərbi əməliyyat” müxtəlif sahələrdə aparılan bir neçə müharibəni əhatə edir. Putin ən yüksək səviyyədə Avropa və hətta qlobal təhlükəsizlik nizamını yenidən formalaşdırmaq üçün ABŞ, Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı (NATO) və Avropa İttifaqı ilə çoxölçülü bir sıra mübahisələrdə iştirak etdiyini zənn edir. Bu qızışmış ambisiya Rusiyanın öz gücünə və ya düşmənin zəif tərəflərinə dair bütün real qiymətləndirmələri alt-üst etdi. Belə ki, bu sürətlə gedən müharibələrin heç biri Kreml üçün yaxşı nəticələr vermir.

Çox vaxt Rusiya Qərbin məqsədlərinə inandırıcı şəkildə etiraz edə bilməyən tənəzzüldə olan bir güc kimi görünürdü, lakin bunun yalan olduğu dəfələrlə sübut edilib. Ukraynanın işğalı sadəcə olaraq son nümunədir.

İndiki tərəqqi və inkişaf şəraitində müharibələr və münaqişələr təkcə hərbi-diplomatik vasitələrlə deyil, həm də iqtisadi vasitələrlə aparılır. İqtisadi sanksiyaların tətbiqi və ya ayrı-ayrı ölkələrin beynəlxalq maliyyə axınından kəsilməsi praktikasından daha çox istifadə olunur.

Donald Trampın prezidentliyi dövründə “Soyuq Müharibə 2.0” termini Çinin iqtisadi yüksəlişi ilə ABŞ-Çin rəqabəti kontekstində populyarlaşdı. Dünyanın ən sürətlə inkişaf edən iqtisadiyyatına çevrilməklə Çin ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi iqtisadi sistemə meydan oxuyur və hərbi supergüc olmaq məqsədi daşıyır. Təxminən 250 milyard dollarlıq hərbi xərcləri ilə ABŞ-dan sonra ikinci ən böyük hərbi xərclərə malik Çin Cənubi Çin Dənizində ərazi iddialarını irəli sürmək üçün hərbi gücündən istifadə edir. Pekin Cənubi Çin Dənizi boyunca süni adalar inşa edir, eyni zamanda Cibutidə Bab əl-Məndəb strateji nöqtəsində özünün ilk xarici hərbi bazasını yaradır. Bu fəaliyyətlər ABŞ-ın Çinin yüksəlişinin təhdid olduğuna dair təsəvvürlərinə təsir edir. Beləliklə, hegemon status üçün ABŞ və Çin arasında yeni qlobal rəqabət başlayıb.

Görünür, təkcə Tanrı deyil, tarix də sirli şəkildə işləyir. Vladimir Putinin Ukraynaya qarşı hücumunun qısa müddətdə necə nəticələnməsindən asılı olmayaraq, gələcək illərdə biz buna Putinin nə gözlədiyi, nə də istəmədiyi, lakin dünya nizamını davamlı faydasına çevirən hadisələri hərəkətə gətirən “dəniz dəyişikliyi” kimi baxacağıq.