Rusiyanın hücumu Ukraynaya haqlı olaraq bütün dünyada rəğbət hissi oyadıb. Lakin xəbərlərin intensiv yayılması ilə gözlənilməz hadisə baş verir, müharibə müxbirləri öz auditoriyasında Ukraynada insanların yaşadığı əzabları onların heç vaxt Yaxın Şərqdə baş vermədiyini qeyd edərək təsvir etməyə çalışırlar. Avropada müharibənin necə “ağılasığmaz” olduğu və ya qaçqınların “bizim kimi” və “sarı saçlı” olduqlarına dair ifadələr diqqətini Ukrayna xalqına yönəltməyə çalışan bir çox izləyicidə ikrah hissi oyadır.

Sovet İttifaqının dağılmasından bəri Moskva ona bitişik olmayan Kalininqrad eksklavı ilə nəqliyyat əlaqələrini saxlamaqdan narahatdır. Polşa və Litva Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatına (NATO) və Avropa İttifaqına üzv olduqdan sonra Kalininqradın Rusiya Federasiyasının qalan hissəsindən (və Belarusdan) ayrılması ilə bağlı narahatlıqlar daha da gücləndi. Üstəlik, ötən ilin payızında keçirilən Rusiya hərbi təlimləri Kremlin narahatlığını ortaya qoydu, müharibə baş verərsə, Qərb minimum şəkildə Kalininqradı dəniz yolu ilə blokadaya alacaq və hətta bu güclü möhkəmləndirilmiş Rusiya forpostunu birbaşa ələ keçirə bilər. İndi Putinin Ukraynadakı işğalçı müharibəsi və Qərbin kəskin reaksiyası səbəbindən Moskvanın Kalininqradla zəif əlaqələri ilə bağlı qorxuları pik həddə çatıb. Beləliklə, Rusiya hakimiyyət orqanları tarixən Almaniyanın bir hissəsi olan, lakin II Dünya Müharibəsinin sonunda Sovet İttifaqı tərəfindən ilhaq edilmiş bir bölgəyə təchizatı və nəzarətini təmin etmək üçün həm müdafiə, həm də hücum xarakterli müxtəlif addımlar atır.

Si Cinpini Tayvanı ələ keçirməyə sövq etməyin ən sürətli yolu Vladimir Putinin Ukraynaya müdaxiləsinə cavab verilməməsi ola bilər. Birləşmiş Ştatlar və müttəfiqləri Ukraynaya hücuma görə Putinə kifayət qədər təzyiq edə bilsələr, o zaman Si Cinpin çox güman ki, Tayvanı ən azı yaxın gələcəkdə ələ keçirmək riskinə getməyəcək.

Fevralın 24-də Rusiya Ukraynaya hücuma başlayandan bəri minlərlə texnika və 14 mindən çox canlı qüvvə itirib. Bu, Rusiya Silahlı Qüvvələrinin onilliklər ərzində yaşadığı ən yüksək itkisidir.

Ukraynadakı müharibənin ilk bir neçə həftəsi həm Rusiya, həm də Qərb tərəfindən eskalasiyanın kəskinləşməsinə səbəb oldu. Rusiya Ukraynaya qarşı tam miqyaslı hücuma başladı. Əksəriyyət Putinin əməliyyatının Donbasla məhdudlaşacağını düşünürdü. Bundan sonra ABŞ və Qərb Vladimir Putinin addımına kəskin sanksiyalar tətbiq etməklə cavab verdi.

Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi Almaniyanın onilliklər boyu davam edən təhlükəsizlik siyasətini bir neçə gün ərzində kəskin şəkildə dəyişdi. Kansler Olaf Şolts bu yaxınlarda müdafiə xərcləri üçün 100 milyard avro (113 milyard dollar) artırıldığını, həmçinin Almaniyanın hər il büdcəsinin 2 faizindən çoxunu müdafiəyə xərcləməyi öhdəsinə götürdüyünü açıqladı. Vaşinqton indi ABŞ-Almaniya tərəfdaşlığını “xüsusi əlaqələr” statusuna yüksəltmək üçün bu tarixi fürsətdən istifadə edə bilər.

Rusiyanın Ukraynaya qarşı iki həftə davam edən genişmiqyaslı müharibəsindən sonra, görünür, Rusiya cəmiyyətinin əksəriyyəti hələ də təcavüzü dəstəkləyir. Hökumətyönlü rəy sorğusu təşkilatları sevinclə bildirirlər ki, 71 faiz “xüsusi əməliyyatı” dəstəkləyib və rusların 84 faizi ordularına etibar edir. Müstəqil sosioloqların nəzərdən keçirilən sosial şəbəkə məzmununa əsaslanan nəticələri bu rəqəmlərin yalnız bir qədər şişirdildiyini göstərir.

Rusiyanın Ukraynanın böyük şəhərlərini ələ keçirmək üçün uğursuz cəhdləri diqqəti cəlb etməkdə davam edir, lakin Moskva başqa yerdə əsas müharibə məqsədlərindən birinə nail olmaq üçün uzun yol qət edib. Ukraynanın cənub-şərq hissəsində Moskva Azov dənizinin sahili boyunca Rusiya Federasiyası ilə Rusiya tərəfindən işğal olunmuş Krım arasında quru dəhlizinə nəzarəti ələ keçirib. Rusiya rəsmilərinin dediyinə görə, Moskva hətta döyüş əməliyyatları başa çatsa belə, bundan imtina etmək niyyətində deyil.

Rusiya-Ukrayna “sülh” danışıqlarının dördüncü raundu martın 14-də başlayıb. Müharibənin artəq üçüncü həftəsi geridə qalıb. Rusiyanın Ukraynanın əhalinin sıx olan mərkəzlərinə və mülki infrastrukturuna qəsdən hücumları, üstün atəş gücü və Ukrayna ərazisinin böyük hissələrini ələ keçirməsi prezident Vladimir Zelenskini bu danışıqlara başlamağa vadar edib. Kiyevin əsas məqsədi atəşkəs olsa da, Rusiya bundan imtina edir. Belə görünür ki, Kiyev böyük siyasi güzəştlər təklif etmədikcə, Moskva mülki hədəflərə üstünlük verərək, hərbi əməliyyatları davam etdirəcək.

Rus tanklarının Kiyevə doğru hərəkətə başlamasından etibarən Çin liderlərinin Kremlin müharibə planları barədə əvvəlcədən məlumatlı olub-olmaması ilə bağlı mübahisələr yaranıb. Rusiyanın Ukraynaya gözlənilməz hücumu ilə bağlı ABŞ-ın xəbərdarlığı geosiyasi hiylə kimi qiymətləndirildiyi üçün Çinin xarici siyasət ictimaiyyəti mat qalıb. Bununla belə, Çin-Rusiya strateji tərəfdaşlığının yüksək dərəcədə fərdiləşdirilmiş xarakterini nəzərə alsaq, (Prezident Si Cinpin 2013-cü ildən bəri həmkarı Vladimir Putinlə 38 dəfə görüşüb) yüksək rəhbərliyin müharibədən xəbərdar ola biləcəyi sirr deyil. Si Cinpin dövründə ABŞ ilə rəqabət gücləndikcə, Rusiya Çinin ən təsirli strateji tərəfdaşı kimi mövqeyini möhkəmləndirdi. Bununla belə, Çin, Putinin başlatdığı müharibənin və nəticədə beynəlxalq reaksiyanın Rusiyaya ciddi ziyan vurmasından narahatdır. Bəzi elitalar Rusiyanın qəddarlığını və birtərəfli təcavüzünü pisləyirlər, bu da Çinin əvvəllər dərk etdiyindən daha zəif və döyüşkən tərəfdaşa bağlı olmasından artan narahatlığı göstərir.

Moskva Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Ukraynaya qarşı apardığı işğalçılıq müharibəsində döyüş itkiləri barədə məlumat verməkdə son dərəcə ehtiyatlı davranıb, bunun əvəzinə federal subyektlərin rəhbərlərini yerli səviyyədə buna görə məsul etməyi seçib. Lakin bu qərar, federal subyekt rəhbərlərini koronavirus pandemiyası ilə mübarizəyə cavabdeh etmək qərarı kimi, mərkəzi hökumətə əks təsir göstərə bilər. Bu məcburi məsuliyyət ictimai narazlıqla üzləşməli olan qubernatorları qəzəbləndirməklə yanaşı, həm də həlak olan etnik rusların qeyri-rus ərazilərində və kəndlərdə nə dərəcədə cəmləşdiyini göstərə bilər. Doğrudan da, Ukraynada qeyri-rus qoşunlarının qeyri-mütənasib sayda öldüyünə dair artan sübutlar var. Belə ki, əksər respublika liderləri Putin müharibəsinin arxasında sıraya düzülsə də, milli hərəkatların bir çoxu indi Rusiya Federasiyasından ayrılmaq niyyətindən danışır.