Vladimir Putinin apardığı işğalçı müharibədə Rusiya Ukraynanın bir şəhərinə nüvə zərbəsi endirə bilərmi? Təəssüf ki, cavab belədir: bəli.

Texnologiya Ukraynadakı müharibəyə baxış tərzini dəyişib. Orta ukraynalılar arasında smartfonların çoxalması sayəsində müharibə tez bir zamanda “sosial media müharibəsinə” çevrildi, sadə vətəndaşlar birbaşa döyüş meydanından şəkillər paylaşır, müxtəlif şərhlər verirdi.

(II yazı. I yazını BURADAN oxuya bilərsiniz)

Martın 8-də Avropa Komissiyası 2022-ci ilin sonuna kimi Rusiya təbii qazının Avropa İttifaqına idxalını üçdə iki dəfə azaltmağı planlaşdırdığını açıqlayıb. Ötən il Rusiya Aİ istehlakçılarına 155 milyard kubmetr qaz tədarük edib. Bundan əlavə, Aİ 2027-ci ilə qədər Rusiyanın bütün enerji resurslarının tədarükünə məcburi qadağa tətbiq etmək təklifi üzərində işlədiyini bildirib. Güclü ritorika Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzkar müharibəsi qarşısında Aİ ölkələrinin Vladimir Putinin Rusiyası ilə enerji əməkdaşlığını mərhələli şəkildə dayandırmağa tam sadiq olduğunu göstərir. Ancaq bu, yalnız qismən doğrudur. Həqiqətən də, hazırda Avropa İttifaqına Rusiya qazının axını artır, azalmır və blokun yalnız bir neçə ölkəsi Avropanın nəhəng şərq qonşusu ilə enerji əlaqələrini dərhal kəsməyə hazırdır.

Rusiyanın Ukraynaya hücumu davam edir, şəhərləri, günahsız insanları məhv edir və ardınca dəhşətli qırğınlar buraxır. Söhbət artıq Rusiya prezidenti Vladimir Putinə ordusuna Ukraynanı tərk etməsinə icazə vermək üçün imkanlar yaratmağa qədər çevrilib. Ukrayna xalqının şiddətli əzmkarlığını və ordusunun Rusiyaya qarşı gözlənilməz döyüş effektivliyini nəzərə alsaq, bu cür arzular başa düşüləndir. Ancaq bu cür söhbətlər tezdir, müharibə uzanmağa davam edir.

Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ABŞ Konqresinin xüsusi iclasında deyib ki, Rusiya Ukrayna səmasını minlərlə insan üçün ölüm mənbəyinə çevirib: “Bu, Avropanın səksən ildir görmədiyi bir terrordur və biz dünyadan bu terrora cavab istəyirik. Bunu istəmək çoxdur? İnsanları xilas etmək üçün Ukrayna üzərində uçuşa qadağan zona yaratmaq lazımdır”.

Fevralın 24-ü səhər tezdən Rusiya silahlı qüvvələri Ukraynanı bombalamağa, işğal etməyə və Ukraynanı əzməyə və ya ən azı onun demokratik hökumətini marionetlərlə əvəz etməyə cəhd göstərməyə başladı. Qərbin dəstəyi sayəsində indi daha güclü olan Ukrayna silahlı qüvvələri şiddətli müqavimət göstərir və Rusiyanın hərbi yolla qalib gəlməsi ehtimalı ilə vətəndaşların daha uzun müddət müqavimət göstərməsi üçün Ukrayna vətəndaşlarını silahlandırıb.

Kiber fəaliyyətlər Rusiya ilə Ukrayna arasındakı müharibədə “hürməyən it”dir. Bir çox şərhçilər Rusiyanın Ukraynaya və Qərbdəki rus tənqidçilərinə qarşı kütləvi kiberhücumlar edəcəyini və potensial olaraq ciddi iqtisadi ziyan vuracağını gözləyirdilər.

Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü təkcə qlobal manşetlərə hakim deyil, həm də İranda və iranlılar arasında Tehranın Moskva ilə əlaqələri ilə bağlı geniş müzakirələrə səbəb olub. İran prezidenti İbrahim Rəisi ilə Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında telefon danışığı olub. Putin qeyd edib ki, NATO-nun şərqə doğru genişlənməsi gərginlik yaradır və müstəqil dövlətlərin müxtəlif sahələrdə sabitliyi və təhlükəsizliyinə ciddi təhdiddir: “Ümid edirəm ki, baş verənlər xalqlara və bütün regiona xeyir verəcək”. Ukraynaya təcavüzün iddia edilən səbəbləri və məntiqi ilə bağlı bu Kremlpərəst hekayə İranın digər əsas güc mərkəzləri tərəfindən də səsləndirilir. Məsələn, İran İslam Respublikası mətbuatı işğal xəbərlərini “xüsusi əməliyyat” adı ilə işıqlandırır, bu rəsmi Kremlin təbliğatından götürülmüş bir termindir və mətbuat müharibədə Qərbi, xüsusən də ABŞ-ı günahlandırır. Rusiyanın təhlükəsizliyinə təhdid olduğu iddia edilir.

Ukraynadakı müharibə təkcə Rusiyanın Kiyevi planlaşdırdığı kimi ələ keçirə bilməməsi ilə deyil, həm də Rusiya əsgərlərinin paytaxta yaxın olan Buça şəhərində törətdikləri müharibə cinayətləri ilə hər addımda prezident Vladimir Putinin gözləntilərini alt-üst etməsi ilə davam edir.

Rusiya qüvvələri 2022-ci il fevralın 24-də iki istiqamətdən, hər ikisi 2014-cü ildən işğal olunmuş Krım və Donetskdən Ukraynanın cənubunu işğal etməyə başladı. Rusiyanın ikinci işğalı 2022-ci il martın ortalarına qədər Ukraynanın bütün Xerson vilayətini, Zaporojye vilayətinin əhəmiyyətli hissəsini və Donetsk vilayətinin sahilyanı hissəsini ələ keçirməklə nəticələndi.