“Kiçik Mavi Dənizçilər”: Açıq dənizlərdə hibrid müharibəyə xoş gəlmisiniz

2019-cu il, günahsız görünən sahil gəmisi Cənubi Çin dənizində bir qrup Vyetnam balıqçı gəmisinə yaxınlaşır. Birdən buxar gəmisi sürətli qayıqları işə salır, qayıqlar balıqçı gəmilərini raket və pulemyotlarla məhv edir. Bunun ardınca balıqçıların köməyinə qaçan Vyetnam döyüş gəmilərinə ziyan vuran minalar buraxır.

Vyetnam hadisədə Çini günahkar olaraq ittiham etsə də, sonuncu bunu inkar edir.

Açıq dənizlərdə hibrid müharibə ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin keçmiş admiralı Ceyms Stavridis tərəfindən hazırlanmış dəhşətli ssenaridir. ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri İnstitutunun “Proceedings” jurnalındakı məqaləsində Stavridis xəbərdarlıq edir ki, “dəniz hibrid müharibəsi” gündəmdədir və bu, kommersiya gəmiləri, neft platformaları və mədən qazma qurğuları kimi həssas hədəflər üçün dəhşətli təsir göstərir.

“Kənar müşahidəçilər üçün bir qədər qeyri-müəyyən görünmək ehtiyacını nəzərə alaraq, dəniz hibrid müharibəsi ümumiyyətlə sahilyanı sahil sularında aparılacaq. Birbaşa müəyyən edilə bilən “boz gövdə” donanma platformalarından güc tətbiq etmək əvəzinə, hibrid müharibə mülki gəmilərin (paroxodları, böyük balıqçı gəmiləri, yüngül sahil tankerləri, kiçik sürətli gəmilər və hətta yavaş qayıqlar) istifadəsini əks etdirəcək”.

Gəmilər millətçi qruplar və terrorçulardan tutmuş okeanın ləzzətini alan sadə üsyançılara qədər maskalanan “kiçik mavi dənizçilər” tərəfindən idarə olunacaq. Gəmilər İran kimi dövlətlər tərəfindən tətbiq olunan kiçik gəmilərdə tipik qurğular olan pulemyotlar, kiçik raketlər və daşına bilən zenit raketləri ilə silahlanacaq. Stavridis, həmçinin onların lazer qurğuları, gözyaşardıcı qaz dispenserləri və su şırnaqları kimi ölümcül olmayan silahlarla, eləcə də adi donanmalar tərəfindən istifadə olunan sonobuoylar və sualtı sensorlar kimi mürəkkəb avadanlıqlarla silahlandığını nəzərdə tutur.

Hərbi güc hibrid müharibənin yalnız bir aspektidir, ümumiyyətlə nizami qoşunlar və gizli rejimdə fəaliyyət göstərən xüsusi təyinatlı qüvvələrin, partizanlar və terrorçular kimi qeyri-müntəzəm qüvvələrin, kiber müharibə, saxta xəbərlər və demək olar ki, qarışığı kimi müəyyən edilən sürüşkən bir anlayışdır. Rusiya Ukraynada məhşur “kiçik yaşıl adamlar”la - Moskvanın Krımı ələ keçirməsinə yol açan heç bir elementi bəlli olmayan əsgərlərlə - inkar edilə bilən müharibə aparıb.

Stavridis qeyd edir: “İndiyə qədər bu ideyalar quruda fəaliyyət göstərən əməliyyatlara yönəlib, lakin biz onların dəniz sferasına yayıldığını görməyə başlayırıq. Ola bilsin ki, Çinin Cənubi Çin dənizindəki fəaliyyəti və İranın Ərəbistan körfəzindəki hərəkətləri hibrid müharibə xüsusiyyətlərini göstərməyə başlayır. Bu, narahatedici tendensiyadır, çünki o, ABŞ-ın yüksək səviyyəli dənizçilik qabiliyyətini inkar etmək və ya yaxşılaşdırmaq potensialına malikdir”.

Stavridis, həmçinin Şimali Koreyanın Cənubi Koreya gəmilərinə hücumlarına işarə edir və xəbərdarlıq edir ki, İŞİD dəniz hibrid müharibəsini araşdırmağa başlayır, bunun ardınca “Əl-Qaidə”, Somalidə “Əş-Şəbab” və Nigeriyada “Boko Haram” kimi digər terror və ya üsyançı qruplar gəlir.

Ekspertlər isə həll yollarına gəldikdə yalnız adi həllər təqdim edirlər: problemi öyrənmək, kəşfiyyat məlumatlarını paylaşmaq və koalisiya tərəfdaşları ilə işləmək. Lakin bunlar balıqçı gəmisinin və ya yaxtanın həqiqətən təcavüzkar olduğunu anlamağa çalışmağın çətin olduğunu xatırladan həllər növləridir.