Müharibədə asimmetriya yeni bir fenomen deyil. Tarixi olaraq müxtəlif hallarda müharibə edən dövlətlərin nisbi hərbi gücündə və strategiyasında ciddi fərqliliklərin olması müşahidə edilib. Lakin 11 sentyabrdan sonra (ABŞ-dakı terror hücumları) xüsusilə dövlət və qeyri-dövlət aktorları arasındakı müharibələr zamanı müharibənin özünün və təbiətinin dəyişdiyi müşahidə edilib. İstər partizan müharibəsi olsun, istərsə də terror, ya da qeyri-nizami müharibə və ya müharibənin hər hansı digər formaları, qeyri-ənənəvi vasitələr və taktikaların istifadəsi qeyri-dövlət qurumlarınınkı ilə sinonimləşdirilərək istifadə olunur. Bütün bunlar qeyri-dövlət aktorunun qeyri-mütənasib effekt əldə etmək üçün dövlətin zəifliklərini hədəf alan asimmetrik metodlardan istifadə etdiyi müharibəyə gətirib çıxarır.

Çəkindirmə Kinetik müharibə ssenarisində çəkindirmənin mühüm bir rolu olsa da, kiber müharibədə çəkindirmənin fərqli mənası var. Demək olar ki, hər bir dövlət kiber imkanları inkişaf etdirmək və öz arsenalları üçün effektiv kiber silahların hazırlanması üçün çalışır. Heç kim onları tutub saxlamağa çalışmır. Şimali Koreya, ehtimal ki, ən çox kiber hücum qabiliyyətlərinin inkişafına sərmayə qoyan ölkədir. Kiber məkanda çəkindirmə ilə məşğul olmaqda başlıca problem ölkələrin kiber təhdidlərə qarşı müxtəlif təsir imkanlarına malik olmasıdır. İran və Şimali Koreya kimi zəif ölkələrin ABŞ və Avropa ölkələrinə nisbətən məhdud təsiri var. Amma bu onların kiber hücumlara qarşı bərabər həssaslıqda olmadıqlarını göstərir. Bu şərtlərdə, kiber hücumların nüvə müharibəsi imkanları ilə bərabərləşdirilməsi eyni olmayacaq.

Bu yazıda “kiber imkanlar” və “kiber əməliyyatlar” terminləri “kiber məkan imkanları” və “kiber məkan əməliyyatları” terminləri ilə sinonim kimi istifadə olunur. “Kiber domeyn”ə xüsusilə kiber məkanda hərbi əməliyyatlar üçün bir məkan olaraq istinad edilməsinə baxmayaq, “kiber məkan” və “kiber domeyn” konsepsiyaları oxşar şəkildə istifadə olunur. Bu araşdırmada Kompüter İnsidentlərinə Cavab Bacarığı (CIRC) “kompüter təhlükəsizliyi ilə əlaqəli hadisələrə cavab vermək məqsədilə yaradılmış bir qabiliyyət” olaraq təyin edilir və aşağıdakılarla sinonim kimi istifadə edilir: Kompüter Təcili Müdaxilə Komandası (CERT), Kompüter İnsidentinə Müdaxilə Qrupu (CIRT).

Bu gün dövlət və qeyri-dövlət aktorlarının hibrid müharibəni apardıqları vasitələr dəyişsə də, siyasi hədəfə çatmaq üçün ənənəvi və qaydasız metodların birləşməsindən istifadə edilməsinin təməl prinsipi daha əvvəlki münaqişə formalarında da müşahidə edilib. Bu birləşmə Corc Vaşinqtonun kontinental ordu və güclü milis qüvvələri ilə Amerika İnqilabında, Britaniya ordusunun İspaniyanın iri şəhərlərinə fransalılara meydan oxumasında, İspan partizanlarının rabitə xəttlərinə hücum etdiyi Napoleon müharibələrində və İngilis Ordusunun Fələstindəki ənənəvi əməliyyatları zamanı baş qaldıran Ərəb üsyanları zamanı da görünüb. Ancaq kökləri tarixdə olmasına baxmayaraq, müasir hibrid müharibə qeyri-dövlət aktorlarının yüksəlməsi, informasiya texnologiyaları və inkişaf etmiş silah sistemlərinin yayılmasına görə potensial döyüşçülərin strateji hesablamalarını dəyişdirmə potensialına malikdir.

Müharibədə istifadə edilən nanotexnologiya molekulyar sistemlərin nano miqyasda (1-100 nm) uyğun şəkildə dizayn edildiyi, istehsal edildiyi və yaradıldığı nanoelm sahəsidir. Bu cür texnologiyanın, xüsusən də müharibə və müdafiə sahəsində tətbiqi silahlanma kontekstində gələcək tədqiqatların aparılmasına imkan yaradıb. Nanotexnologiya materialşünaslıq, kimya, fizika, biologiya və mühəndislik daxil olmaqla müxtəlif elmi sahələri özündə birləşdirir.

Dünya səviyyəsində hökumətlərə qarşı milli dövlətlərin hakerləri tərəfindən edilən kiber hücumların sayı artmaqda davam edir. Çox vaxt təhlükəsizlik üzrə mütəxəssislər dövlətlər arasında kiber mübahisələrə toxunarkən informasiya müharibəsi terminindən istifadə edirlər. Ənənəvi hərbi hücumlarda olduğu kimi kiber hücumlar da fiziki ziyana səbəb ola bilər. Xüsusən də spesifik strategiyalara əsasən milli dövlətin aktorları düşmənlərinin kritik infrastrukturunu hədəf ala bilərlər.

1940-cı illərdən bu günə qədər kiber cinayətlər və kibertəhlükəsizlik necə inkişaf edib.