Bəs rusların əksəriyyəti müharibəyə qarşı olsa necə? – Bu, Kremlin ən son düşünəcəyi məsələdir

Belə bir rəy digər ekspertlər tərəfindən də verilir. Levada Mərkəzinin rəhbəri Denis Volkov qeyd edib ki, Rusiyanın hücumu başlamazdan əvvəl respondentlərin təxminən üçdə ikisi Donetsk və Luqanskdakı qondarma qurumların tanınmasının tərəfdarı idi. Belə olan halda tam miqyaslı müharibəni dəstəkləyənlər qeyd olunan göstəricidən bir qədər az olmalıdır. Bununla belə, ekspert dəqiq rəqəmlər müəyyən edə bilmir. Volkov hücum əməliyyatını dəstəkləyən “Putin çoxluğu”nun və müharibə əleyhinə olan azlığın kristallaşmasına diqqət çəkir. Onun fikrincə, müharibə tərəfdarı olan çoxluğa əhalinin yarıdan çoxu daxil ola bilər. ABŞ-dakı mənbələrə görə, hərbi gücdən istifadəyə bütün rusların ən azı yarısı haqq qazandırır.

Dəstəyin belə yüksək faizi bir neçə amillə bağlıdır. Birincisi, müharibə başlamazdan əvvəl ruslar fevralın 18-20-də cəbhə xəttində gərginliyin artması fonunda görünməmiş hərbi təbliğata məruz qaldılar. Bu səfərbərlik ritorikası və fasiləsiz birlik çağırışları (hər hansı bir müharibənin başlanması üçün xarakterik olan amillər) nəticəsində Kremlin müharibəyönlü mesajı daxildə ciddi nəticə verdi. “Levada”nın kəskin eskalasiyadan dərhal sonra keçirdiyi sorğuya əsasən, rusların 60 faizi Moskvanın hərbi əməliyyatlarının ABŞ və Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının (NATO) digər üzvləri tərəfindən təxribata sövq edilərək həyata keçirildiyinə inanır, 14 faizi Ukraynanı və yalnız 3 faizi Rusiyanı günahlandırır.

İkincisi, ruslar hələ də özlərinə qarşı tətbiq edilən sanksiyaların tam ölçüsünü hiss etməyiblər. Üçüncüsü, “vətənpərvərlik çılğınlığına”, anti-Qərb və anti-Ukrayna əhval-ruhiyyəsinin əvvəlcədən mövcud yüksək səviyyəsinə baxmayaraq, ilkin mərhələdə müharibəyə dəstək paradoksal olaraq əslində cəmiyyətin sülh istəyini əks etdirə bilər. Təbliğatın təsiri altında son aylarda Qərbdən gələn “təhlükə” hissi durmadan artdığından, hücumun başlandığı anda ruslar “təhlükənin aradan qaldırılacağına” inanaraq rahatlıq hiss etdilər. Bu nəticələr “Nezygar” teleqram kanalı tərəfindən aparılan fokus qrupunun nəticələri ilə təsdiqlənir. Bu, mütləq əksəriyyətin hərbi əməliyyatın düzgün, ədalətli və qaçılmaz olduğunu düşündüyünü təsdiqləyir. Bununla belə, bütün respondentlər, müharibəyə münasibətlərindən asılı olmayaraq, onun tezliklə başa çatacağına ümid etdiyini bildiriblər.

“Nezygar” kanalının açıq-aşkar Kremlə yaxın baxışlara malik olmasından asılı olmayaraq, onun qiymətləndirilməsinin etibarlılığı müstəqil ekspertlər tərəfindən təsdiqlənir. Hər kəs qeyd edir ki, ruslar sanksiyaların təsirini hiss etməyə başladıqca və qanlı müharibə qızışdıqca, cəmiyyətin buna münasibəti dəyişəcək. Rusiyalı politoloq İlya Qraşşenkov qeyd edir ki, ölənlərin sayı məlum olandan və rus ordusunun xilaskar kimi qarşılanmadığı, güclü müqavimətlə üzləşdiyi barədə məlumatlar ortaya çıxdıqdan sonra dəyişikliklər gözləniləndir. Nüvə müharibəsi təhlükəsi də daxildə müharibə əleyhinə əhval-ruhiyyəni gücləndirə bilər.

Eyni zamanda, bir çox iqtisadçılar əmindirlər ki, yeni sanksiyalar istisnasız olaraq bütün rusiyalılara təsir edəcək və onların nəticələri son dərəcə ağır olacaq. Tanınmış rusiyalı iqtisadçı Vladislav İnozemtsev 25 və 26 fevralda Qərbin qəbul etdiyi sanksiyaların Rusiya iqtisadiyyatının kritik elementlərinə zərbə vuracağını iddia edib. Onun sözlərinə görə, əsas zərər Rusiya Bankının aktivləri ilə əməliyyatların məhdudlaşdırılması, bir neçə bankın SWIFT sistemindən ayrılması, Rusiya aviasiya sənayesinin beynəlxalq şəbəkəsindən məhrum edilməsi nəticəsində dəyəcək. Əslində, sanksiyalar Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarından asılı olmayaraq valyuta ehtiyatlarına çıxışa mane olur. Sanksiyaların digər ağır nəticəsi Rusiyaya malların tədarük zəncirinin sürətlə pozulması olacaq.

Sanksiyalara cavab olaraq Mərkəzi Bank əsas faiz dərəcəsini 20 faizə qaldırıb. Ekspertlərin fikrincə, bu, vətəndaşlara ipoteka kreditləşməsinə son qoyur və sanksiyaların mənfi təsirini xeyli artırır, iqtisadi aktivliyin azalmasına gətirib çıxarır. Kreml yönümlü kanallar rusları əmin etməyə çalışır ki, ölkənin hələ də ehtiyatları var və Rusiyanın əsas gəlir mənbələri olan neft, təbii qaz və metal ixracı sanksiyalar altında deyil. Təbliğatçılar Qərbin korrupsioner olduğunu və maddi qazancı hər şeydən üstün tutduğunu və buna görə də sanksiyaların uzun sürməyəcəyini iddia edirlər.

Ancaq aydındır ki, müharibə uzandıqca və Rusiyada sosial-iqtisadi vəziyyət pisləşdikcə bu sözlərin təsiri azalacaq. Təsadüfi deyil ki, Rusiya hakimiyyəti artıq bir tərəfdən cəmiyyətin hansı təbəqələrinin sanksiyalardan daha çox zərər çəkəcəyini hesablamağa çalışır, digər tərəfdən isə repressiv qanunvericiliyi sərtləşdirir. Hökumət Ukraynaya hər hansı yardıma görə dövlətə xəyanət ittihamı irəli sürməklə hədələyir və Rusiya Silahlı Qüvvələrinin “xüsusi əməliyyat” zamanı hərəkətləri barədə dezinformasiyaya görə 15 ilə qədər həbs cəzası tətbiq edəcək.

Beləliklə, yaxın gələcəkdə Rusiya daxilində güclü anti-müharibə hərəkatının baş verməsi ehtimalı çox azdır. Repressiya və təbliğatdan qorxan ruslar ümumiyyətlə, nisbətən qısa müddət ərzində çətinliklərə dözməyə hazırdır. Lakin müharibə uzandıqca və onun nəticələri hiss olunduqca vəziyyət xeyli dəyişməyə başlayacaq.